Hallo kiezer. Eigenlijk bent u gewoon te dom om te poepen. Ga lekker kantklossen. Of Lubach kwisjes op tv kijken. Maar kom niet om inspraak vragen en laat de Serieuze Dingen over aan écht intelligente mensen: politici.

Waarom gaan we eigenlijk nog stemmen woensdag? Die sleepwet, daar zijn we uitgebreid over voorgelogen door iedere kabinetsclown en zijn #Weesgeenkees. Maar tegenstemmen heeft geen zin want het referendum is dood en dat ze schijt hebben daar in Den Haag dat wisten we ook al. Maar wees dan eens dapper, Mark, en ga met deze boodschap eens op een platte kar door de bedrijfshallen en lerarenkamers, langs de havenloodsen en door de boerenvelden, over de bouwplaatsen en langs de verpleeghuizen, door de bollenkassen en langs de vissershavens. Doe eens, en zeg dan nog eens hardop tegen iedereen dat ze woensdag op je begrafenisonderneming voor bier en bitterballen moeten stemmen, en liefst ook nog vóór die vieze stasiwet, maar dat de uitslag lachend wordt weggeflikkerd en dat je toehoorders verder wel gewoon hun muil moeten houden en braaf naar Lubach Lingo moeten kijken tijdens het kantklossen. Toe dan, doe eens? We zijn onderhand wel eens benieuwd of een ouderwets potje lynchen ook nog onder de volkssporten van het domme gepeupel valt. Leuke spelshow ook: Rut-ie het, of redt-ie het niet? Want kantklossen is echt helemaal niet leuk.

De domme overtuigingen van Yernaz hebben al dagenlang als prettig bijverschijnsel dat ze de publicitaire tactieken die partijkartel & MSM toepassen om uitdagers van de status quo aan te vallen, duidelijk zichtbaar maken.

De kapitein van de Renaissancevloot heeft Ramautarsing volkomen terecht van de plank laten lopen. Baudet & beweging moeten zich al wekenlang verweren in media & debat vanwege de idiote citaten van de dogmatische libertariër (bij hem is dat geen contradictie), en die emmer is een keer vol. Lullig voor hem dat de laatste druppel uit een 'besloten app-groep' kwam, maar dat doet aan de debiliteit van sommige uitspraken niets af. En of het nou principiële overtuigingen zijn van Yernaz, of gewoon uitdagend trollen: in verkiezingstijd ben je provocateur óf kandidaat-politicus, maar niet allebei. Als je Pechtold dit soort inkoppers cadeau doet, ben je dooie ballast op het partijgaljoen. Opstappen was het enige juiste besluit, want als zelfs Annabel al voorlichtersblargh begint op te boeren, is er echt wat aan de hand.

De domme overtuigingen van Yernaz hebben echter wel al dagenlang als prettig bijverschijnsel dat ze de publicitaire tactieken die partijkartel & MSM toepassen om uitdagers van de status quo aan te vallen, weer eens duidelijk zichtbaar maken. Het vertrek van Yernaz was zaterdag een ANP Persalarm (en wordt dus naar duizenden journo's gepusht). Ook stadszender AT5 deed een pushberichtje. Telegraaf maakte de quotes over homorechten een dag eerder groot, de Volkskrant gaf hem de voorpagina plus VIER! (twee plus twee) pagina's van de zaterdagbijlage. Des avonds was het fatale appgroeplekje zelfs opening Staatsjournaal. Holy fuck wat een hijgerige gretigheid.

Het houdt natuurlijk niet op bij de MSM. Lokaal profiteren politici uiteraard van de stupiditeit van Yernaz' dom-provocatieve complotdenkerette ("de beste reden om geen orgaandonor te worden is de angst dat je organen naar antifa tuig gaan en helpen om het Westen te ruïneren"). Dat was niet alleen een snerende Pechtoldtweet, heel '66 is gemobiliseerd om de woorden van Yernaz te verdraaien. Zie Kamerlid Sjoerdsma, die het over "opkomende homohaat" heeft terwijl Yernaz juist beweerde dat homo's gemiddeld intelligenter zijn. Of dat klopt of niet, who cares, maar iemand een hoog IQ verwijten is hooguit jaloezie en zeker geen "haat". Natuurlijk springt ook lokaallijsttrekker van Reinier van Dantzig op de bandwagen: Yernaz is "misselijkmakend", aldus de '66-er die liberale zoenposters "te duur" vond en die een lijst trekt met een gehoofddoekte homohater op nummer 8.

Ook lokaal-'66-er Jeroen Mirck draagt zijn steentje bij en toont zich opgelucht dat de "gevaarlijke gek" Ramautarsing niet in de raad zal komen. Mogen we dat kwalificeren als een sterk populistische en enigszins hysterische overdrijving van jongeman Yernaz, die vooral lomp provocatief is, maar in geen enkel opzicht 'gek', laat staan 'gevaarlijk'? De pokdalige zitparaplu waagt het vervolgens ook nog om te gaan pruilen dat mensen wat onaardig op zijn belediging reageren - en dat is óók al de schuld van FvD, natuurlijk. Tot slot nog een complottheorietje inclusief racisme-verwijt en hij heeft zijn canvasquotum voor deze zondag weer gehaald.

**De neger van de tegenpartij
**We hebben het hier dus over een buiten Amsterdam relatief onbekende kandidaat - niet eens de lijsttrekker - van een lokale partij die 2 zetels in de Kamer heeft en op dit moment nul zetels waar dan ook elders in het land. Een nationale nobody, wiens verwarde uitspraken tot een terechte politieke zelfmoord geleid hebben, maar waarvan de FvD-haters in pers en politiek het toch nog nodig vinden om de citaten te verdraaien en aan te dikken tot de Surinaamse stijfkop met de aynrandreligie als een soort zwarte KKK'er afgeschilderd is. Ironic, isn't it? Dat roomblanke redacties & dito '66-ers voorkomen dat de neger van de tegenpartij de raad "diverser" en "inclusiever" kan maken.

De gevestigde orde is doodsbang voor rimpels in hun status quo. Met alle macht & media verzetten ze zich tegen een klein partijtje, alleen maar omdat die de erfpacht in Amsterdam willen afschaffen. Maar één karaktermoord op een onderknuppel houdt de uitdagers van de macht echt niet tegen.

De debatten zijn geweest, de stemming viel in het voordeel van de sluipmoordenaars en alleen de Senaat moet nog delibereren over de intrekkingswet van het referendum, plus een rechter die moet gaan oordelen of die intrekkingswet referendabel moet worden.

Het laatste woord is dus nog niet gesproken en hoewel wij onze boosheid, cynisme en ja, sure, ook een stukkie rancune maar moeizaam kunnen verbergen over deze laffe daad van '66 & trawanten, zijn er ook nog serieuze mensen die diep nadenken over nut & noodzaak van meer directe inspraak. Zoals hoogleraar bestuurskunde Frank Hendriks op de website van het Montesku.. Montersqwu.. Montuskjuuw Instituut. Je moet er ff de stof vanaf kloppen, maar dan komen er ook heldere citaten naar het daglicht. Zoals deze:

Wat is hier aan het werk? Vrees voor effectieve tegendruk.******* Aan de oppervlakte zien we een minister van Binnenlandse Zaken, die vakkundig 'on message' blijft – al schuurt de boodschap uit het regeerakkoord waarmee ze op pad is gestuurd met de historische boodschap van haar partij. Dieper gelegen zien we de werking van een tamelijk achterhaalde democratieopvatting die de Haagse politiek al veel langer en breder in de greep houdt. Centraal hierin staat de gedachte dat vertegenwoordigende democratie slecht samengaat met directe democratie, gevoegd bij de overtuiging dat in democratie hoofdzakelijk moet worden méégewerkt.*

Zonder beter verhaal over het referendum blijft het beeld hangen van een regering die vooral zelf geen nieuwe tik op de vingers wil riskeren, zoals in 2016 bij het Oekraïne-referendum. Rutte III mag in de Senaat wel met een beter verhaal aankomen.

Vanaf de dag dat we met GeenPeil begonnen aan het initiatief voor het Oekraïnereferendum, heb ik geweten wat de uitslag zou worden ('nee'), maar ook dat die genegeerd zou worden. Ik was namelijk als verstokte (of naïeve) idealist toch al wel wat langer woke, vond ik, want ik was tevens best cynisch over een "hedendaagse politiek" die ik ontzettend tekort vind schieten in haar volksvertegenwoordigende rol. Dat was toen.

Onderweg, tussen juli 2015 en vandaag, heb ik wel ontzettend veel bijgeleerd. De absolute afkeer die ons initiatief wekte bij "hogeropgeleiden", met name D'66-achtigen, heeft me bijvoorbeeld oprecht verbaasd. De haat tegen ons van de Marcel Canoys en de Rob de Wijks, om er maar lukraak een paar te noemen, was bijna fysiek te proeven. Oh, wat waren ze woedend op dit fijne weblog. Daar lachten mijn collega's luidkeels om, maar dat ging mijzelf toch wat moeilijker af soms.

De manier waarop ze hun laster bedreven en soms nog steeds bedrijven en waarvan Joshua Livestro en dinges van de PvdA de nogal impotente speerpunt vormden, was dan ook schaamteloos en niet aflatend. Daarin leerde ik ook de MSM nog wat beter kennen. Namelijk: als teringluie opportunisten, op schoot van de macht. Allemaal. OK, bijna allemaal. Her en der zijn eenlingen en bastionnetjes die het wél eerlijk probeerden te benaderen. Maar vooral de negatieve en rancuneuze rollen van NRC, NOS/NTR en Trouw zijn me bijgebleven. GeenStijl is fout, EU is goed, gewone mensen zijn enge onderbuikers, ergo: democratisch referendum = kwaadaardig populisme. De Orwelliaanse omkeringen die we onder ogen kregen waren ontelbaar.

Tezamen waren veel van die opponenten vooral als de dood voor het doorbreken van de heilige status quo in polderland, bang voor hun Brusselse droom, of geketend aan hun eigen afhankelijkheid van de staatsruif. Het was zo fel en soms zo massaal, dat het me ook ná de glorieuze zege op 6 april - opkomst gehaald, glasheldere uitslag en een dreun voor Rutte  en zijn bazen in Brussel - soms moeite heeft gekost om geen slechte winnaar te zijn. 

Zo veel mensen waren zo gretig om een oprecht democratisch initiatief te besmeuren. Want hoe rommelig ons referendum ook was, hoe ad hoc het in touw is gezet, hoe onhandig misschien ook het onderwerp van het associatieverdrag is gebleken, en hoeveel verbeterpunten er ook aan wet en uitvoering zijn te benoemen, één ding staat voor mij fundamenteel overeind: de referendumjacht van GeenPeil was, voor mij althans, een eerlijk en constructief bedoeld initiatief, geboren uit een oprechte betrokkenheid bij de democratie - en een oprechte vrees voor de sluipende teloorgang daarvan.

Ik wilde gebruik maken van een wet - dus van de bestaande spelregels - om onze 'volksvertegenwoordigers' in herinnering te roepen voor wie zij aan het werk zijn, en dat zij in dienst staan van ons, niet andersom. Ik had de hoop dat er een serieus debat zou ontstaan, over democratie in Nederland, over het democratisch tekort van de EU. Over hoe je democratische besluitvorming beter, dichter bij de burger kan brengen in een digitale tijd waarin alle middelen voorhanden zijn om de kiezer meer keus te geven.

Jongens, wat was dat naïef.

We renden, zoals iemand het intern destijds verwoordde, maandenlang met een pan kokend hete soep in onze handen door de campagne en waren, tijdens het optuigen en aansturen van vrijwilligerslegers, het rammen van honderden topics en het produceren van campagnemateriaal minstens evenveel tijd kwijt aan reageren op alle aanvallen. Zowel voor- als tegenstanders waren in een chaotische strijd verwikkeld rond een nog nooit vertoond burgerreferendum over een EU associatieverdrag dat niemand had gelezen, met een land dat we alleen kenden van postorderbruiden - en van MH17. Wij riepen 'red de democratie', hullie zeiden 'Poetinvriendjes!' en van enig democratisch debat op niveau was nauwelijks sprake. Althans, wij kwamen er niet aan toe in die maandenlange schreeuwstorm.

Maar de opkomst werd gehaald, de uitslag was glashelder en Rutte moest draaien, konkelen en vooral heel veel liegen om te kunnen veinzen "te luisteren naar de tegenstemmers". We zagen hoe de worst gemaakt werd, en moesten de wrange smaak proeven toen die vervolgens door onze strot is gepropt. Het GeenPeil verkiezingsplan dat we aansluitend aan het inlegvel lanceerden en waarmee we aan de verkiezingen wilden deelnemen, was uit overmoed geboren. Er werd niet geluisterd, maar het referendum was dankzij brede volkssteun wel zeer geslaagd, dus misschien moesten we dan maar gewoon ín de Kamer die koekenbakkers gaan controleren?

Jongens, wat was dat naïef.

Vijfduizend stemmen en de epische vergissing om te denken dat die brede coalitie van burgers die, om het even wat ze stemden, allemaal tekenden voor het referendum, zich ook wel aan zou aansluiten bij Partij GeenPeil. Epic fail (edoch geen seconde spijt van de poging).

Maar toch, maar toch. Er was een referendum geweest. Het eerste burgerreferendum ooit, en het was een succes. Er is een groot, zich ongehoord voelend deel van de burgerbevolking aangesproken en gemotiveerd om te participeren, en wij hebben met GeenPeil duizenden vrijwilligers de middelen kunnen geven om méé te doen. Ik heb er honderden ontmoet in de afgelopen jaren en daar zat alles en iedereen tussen die je kunt bedenken, van de man die al 40 jaar niet meer stemde en de rolstoeler die per se wilde flyeren (en op alle bijeenkomsten kwam), via de gekkies die je kunt verwachten bij elk collectief initiatief, tot studenten en werkende jongeren die een kans zagen om zich te mengen in iets wat tot dan toe zo ver van ze af stond. Velen van hen zijn nu lid van Thierry's FvD en dat is alleen maar prachtig, die participatie van een politieke tegenbeweging.

Ook het democratisch debat kwam, in hindsight, heus wel op gang. We gingen ons realiseren hoeveel artikelen, opinie en televisie er is gemaakt over een verdrag waar niemand daarvoor van gehoord had, en hoeveel goed dat gedaan heeft voor het bewustzijn en de kennis over (de situatie in) Oekraïne, de werking van de EU en de belangen (NAVO, VS, Rusland, energie, oorlog, lobby, corruptie en geld, geld, geld) waar zo'n verdrag op gebouwd is. Ook het referendum zelf, als middel, werd onderdeel van studie en debat. Professors als Tom van der Meer en Wim Voermans schrijven er al jaren over en ik meen dat ook een historicus als Geerten Waling er inspiratie uit haalt voor zijn boeken over democratie en particratie.

Het publieke en wetenschappelijke debat, dat is er dus echt wel. Zowel over het middel, als over het onderwerp. Nu de politieke evaluatie nog en nogmaals: die uitvoering van dat hele referendum had best wat beter gekund, dat geef ik als eerste toe. Maar juist door alles wat er piept en kraakt aan de (eerste toepassing van de) Wet raadgevend referendum, heb je genoeg te evalueren, aan te wijzen en - hopelijk - aan te passen. Iets om naar uit te kijken, dus. Want dat er nu meer referenda zouden en zullen volgen, leek me evident. GeenPeil bewees: 300.000 is veel (en het is terecht dat die drempel hoog is), maar wel haalbaar en dat geeft de democratische burger moed.

Jongens, wat was dat naïef.

Zo ver is het namelijk nooit gekomen. Er komt nog een Sleepwetreferendum, sure. Maar eentje over de orgaanwet, wat mij betreft een héél goed onderwerp voor actieve volksraadpleging, is nagenoeg kansloos. Nog vóór de in de Wrr vastgelegde wettelijke evaluatie plaats kon vinden (had in de loop van dit voorjaar moeten zijn), snijdt de nieuwe coalitie de referendumwet namelijk de strot al weer af.

Afgelopen dinsdag kwam de toelichting op het advies van de (absoluut niet objectieve) Raad van State van referendumhatend CDA-fossiel Piet Hein Donner, waarin nog eens stond dat de politiek het zelf maar uit moest zoeken. En ik wist: einde oefening, want de coalitie heeft een meerderheid voor intrekking van de Wrr - zonder referendummogelijkheid. Diezelfde avond, tijdens het vervolg van het referendumdebat, had ik een debatje over de Sleepwet en ik dacht: 'Zit je dan. Te praten over een aankomend referendum waarvan Sybrand Buma al gezegd heeft dat de uitslag toch lekker genegeerd gaat worden, terwijl D'66 in de Kamer staat te volharden in haar arrogantie dat het vorige referendum 'niet heeft gebracht wat zij er van verwacht hadden'. Alsof een referendum hun instrument is, en niet een democratisch gereedschap voor de kiezer, wat het in werkelijkheid is - of althans: behoort te zijn.

Hoe zeker ik ook wist dat de uitslag van het Oekraïnereferendum genegeerd zou worden, ik had nooit verwacht dat het uiteindelijk ook tot de dood van de gehele referendumwet zou leiden. Een dood zonder voltooid leven, een wiegedood bijna, zonder vitale organen te behouden maar ook zonder de wensen van de rouwende nabestaanden te respecteren. En zonder vetorecht voor het volk.

Volk, dat zich tussen de ongeïnteresseerde (tevreden of ontevreden) burger en de heersende politiek in genesteld had, vastgeklampt aan een béétje extra inspraak dat door de Wrr mogelijk werd gemaakt. Kiezers, zijn dat, die dankzij het referendum een ingang hadden om hun betrokkenheid bij democratie en samenleving in de praktijk te kunnen brengen. Duizenden vrijwilligers, honderdduizenden ondertekenaars, miljoenen stemmers. De brug over de kloof tussen bestuur en burger, zij zijn het. Vandaag is die brug kapot geschoten door Rutte III. Het volk dat wilde, mag niet meer meedoen. 

Hoe zal dat ooit aflopen? Gaan we naar een totalitaire bureaucratie, of eindigt dit in hooivorken en guillotines? Hoe dan ook: ik geloof nooit dat het goed af kan lopen wanneer je actief betrokken burgers, die zich keurig gedroegen volgens de regels van het democratische spel én de daarbinnen geldende omgangsvormen, eerst uitnodigt om deel te nemen aan het proces, maar vervolgens buitensluit wanneer hun inbreng de politieke kaste niet bevalt.

ik had daarom nooit verwacht dat PvdA en GroenLinks, twee initiatiefnemers van de Wet raadgevend referendum, zich van hun eigen wens tot meer burgerinspraak, correctief dan wel bindend, zouden afkeren. Nog minder had ik in de gaten dat D'66 - letterijk ooit opgericht voor democratische en bestuurlijke vernieuwing - al zo diep in het moeras van haar arrogantie en eigen gelijk was vastgezogen dat ze hun laatste restjes democratisch idealisme zouden inruilen voor een klein beetje meer macht. 

Meer macht om grondwet tartende donorwetten in te voeren, meer macht om in weerwil van alle zorgen en kritiek de EU verder op te tuigen, meer macht om de regels van het spel te wijzigen tijdens het spelen en meer macht om nog minder rekenschap aan de kiezer af te leggen. Meer macht, kortom, om meer macht te kunnen verkrijgen. Ik snap nu de vriendschap tussen Alexander Pechtold en Petro Poroshenko een stuk beter. Het zijn gelijken onder elkaar, wars van de ander, ver weg van het gewone volk.

Jongens, wat word je daar cynisch van.

De oppositieleeuwen die voor het referendum hebben geknokt, kunnen ff rustig achterover hangen en een kopje dagelijkse EU-koffie slurpen. Het nu volgende debat is een rondje invechten in-fighting binnen de heilloze coalitiekliek Rutte III.

Het gaat namelijk over Juncker & Timmerfrans' eis voor meer geld voor de EU en daar zijn lijken de meningen in Rutte III nogal over verdeeld. Wat wil? Het is campagnetijd, en Keesje Verhoeven loopt te stoken. D'66 wil namelijk al ons geld en al onze macht en al onze democratie opgeven aan Brussel. Rutte wil echter ook verkiezingen winnen dus die roept voor de bühne 'Geen extra geld naar EU!', en daarom noemt Keesje zijn coalitiekameraad een hypocriete huichelaar. Ja, ontzettend pot/ketel uiteraard, maar zelfs de schijthypocriete Verhoeven heeft wel eens een punt: Natuurlijk gaat Rutte gewoon ons geld in de megalomane drankpot van Juncker mikken na 21 maart. De MinPres zei het zelf: de EU meerjarenbegroting wordt op een "informele" bijeenkomst borrel besproken binnenkort en dat betekent: geen notulen, wel gewoon betalen, en achteraf aan geen enkele burger verantwoording afleggen hoe de demofobe deal tot stand is gekomen. Want zo werkt de Totale Technocratische Krieg tegen de kiezer. Toch fair van Kees dat hij de kiezer herinnert aan die schimmige handelswijze in de Death Star van de demofobie. Aanvang 11u15. Hier sprekerslijst (pdf), daar agenda, intunen op de Staatsomroep of op de stream van de EU-dependance in Den Haag.

Vorige week verslikten de coalitiepartijen zich in hun demofobe hooghartigheid: ondanks een Kamermeerderheid voor de moord op het referendum, kregen ze hun zin niet zomaar doorgedrukt. Vanavond is de final battle van het referendumdebat.

UPDATE: Nu ook met voorbeschouwing inclusief 4 minuten Tom Staal vs. Rob Jetten.

De oppositiepartijen, onder leiding van een vlammende SP en een vileine PVV, eisten aanvullende toelichting op het juridische advies van de Raad van State over de manier waarop de Wet raadgevend referendum wordt afgeschoten. Volgens de RvS mag D'66 de intrekkingswet Wrr invoeren zonder dat daar een referendum over gehouden kan worden. De oppositie wil dat niet en beweert - gesteund door tientallen politicologen & hun Voermans - dat zulks verboden is. Maar de Raad van State laat het in het gevraagde inlegvelletje (pdf) aan de Kamer om te besluiten. Dan weet je het wel: demofobe coalitie D66/vvd/CDA/CU heeft een meerderheid, én de benodigde arrogantie van de macht die je nodig hebt om de kiezer de vinger te geven. Het inlegvel is een geitenpaadje naar afschaffing van het referendum, zonder referendum daarover. Het is net zoals na het Oekraïnereferendum: Als de regels het niet toestaan, wijzig je gewoon zelf de regels.

De vraag waarom een partij die ooit mede is opgericht om het referendum in te voeren zo graag wil luisteren naar dat advies van een staatsorgaan dat ooit zelf ook pleitte voor méér democratische inspraak voor de burger, is er eentje voor bij de koffie en cake na de begrafenis van het referendum. Vanavond, om 19u30, onder een kaasstolp far, far away van de Gewone Kiezer, strijden de oppositie-jedi's vanavond verder tegen D66-Emperor Ollongren voor de laatste hoop: een referendum over het referendum. Maar die kans is dus nagenoeg nul.
LIVE: Op Empire Streams Back of rechtstreeks via Death Star CCTV. Vanavond helaas geen live tweets op @GeenPeil, maar wel op de search hieronder:

Minister Ollongren overleeft TERNAUWERNOOD motie van wantrouwen. Bij hoofdelijke stemming van de aanwezige Kamerleden waren 23 voor en 93 tegen. Pfoei....

Onze ouwe woordvoerder van de GeenPeil-campagne en vlogger in ruste Jantje Roos heeft ook naar het knotsgekke referendumdebat gekeken donderdag, en is in de pen geklommen voor een stukkie keurige sneer in de Telebelg van vandaag:

Dat prima en genuanceerde stukkie staat achter een D66-slotje dus we hebben de krant uit de papierbak gevist voor een stukje democratische dienstverlening naar de mensen toe. Want ook in het debat van donderdag bleef D66 beweren dat de initiatiefnemers van het Oekraïnereferendum (wij dus) allerlei onwaarheden over het verdrag verzonnen hadden, en dat is gewoon dikke vette liegerette uit de door cynische voorlichterstrollen bestierde fake news fabriek aan het Binnenhof. GeenPeil was een goudeerlijk initiatief, en goudeerlijkheid is het kryptoniet van het partijkartel. Enfin, dat weet u allemaal wel. Maar voor old times sake is hier het stukkie van onze ouwe strijdmakker, die we zelden zo genuanceerd zagen schrijven. Zou ie het soms echt menen, in al zijn botte eerlijkheid?

Het referendumdebat gaat verder met de reactie van D66-doodgraver, pardon: jonkvrouw Ollongren. Inspreken, pardon, intunen kan bij de Staatsromroep of op de Kaasstolpstream. Livetweets hieronder. En daaronder: een moetlees brief aan D66.

Ollongren dacht er met haar politieke meerderheid makkelijk doorheen te dédaindreinen, maar Baudet en Van Raak ontdekten juridische tekortkomingen in het Raad van State-advies en eisten aanvullende informatie. Coalitie wilde door met debat (en had meerderheid), maar toen Baudet dreigde met hoofdelijke stemming (= alle 150 terugkomen), bonden ze in. Debat geschorst, volgende week verder, nadat de RvS om toelichting is gevraagd, Het referendum is nog niet dood!

Niesco Dubbelboer stond als PvdA-Kamerlid mede aan de basis van de Wet raadgevend referendum. Nu strijdt hij met zijn Stichting Meer Democratie voor het behoud er van. Onderstaande mailde hij vandaag aan de D'66-fractie (linkjes en tussenkopjes door GS):

Met deze mail roep ik jullie op om de koninklijke weg te volgen bij de procedure om het referendum af te schaffen. Natuurlijk wil ik ook proberen jullie in dit late stadium te overtuigen om de wet raadgevend referendum in zijn geheel te laten voortbestaan, met hart en ziel zelfs, maar ik realiseer me dat de afschaffing van dit democratisch recht vastgebeiteld zit in het regeerakkoord. 

Maar wat ik onbegrijpelijk vind, is waarom de bevolking zich hierover niet mag uitspreken van D66? In de eerste plaats hebben jullie je in het coalitieakkoord hier niet op vastgelegd en zijn jullie dus vrij om hierover zelf - los van de coalitiepartners - een afweging te maken. In de tweede plaats is de juridische constructie die het Kabinet heeft bedacht rechtstatelijk zeer bedenkelijk (prof. Wim Voermans noemt het zelfs illegaal) en voedt het wantrouwen en cynisme in de politiek. 

Indien het Kabinet dit doorzet, zullen wij zeker naar de civiele rechter stappen om dit tegen te houden, met alle schadelijke gevolgen voor het wetgevingsproces an sich.

Noodrem om de wetgever te corrigeren
Ik begrijp werkelijk niet waarom het maatschappelijke debat hierover niet gevoerd mag worden van jullie en waarom burgers hierover geen advies over zou mogen geven in de context van een raadgevend referendum? Ik kan het niet treffender zeggen dan dat Alexander Pechtold deed: *"Het [referendum geeft] de bevolking een noodrem om de wetgever te corrigeren of tussentijds bij te sturen, als die bevolking het in groten getale oneens is met de volksvertegenwoordiging die bijvoorbeeld door compromissen en coalities is afgedreven van de kiezersuitspraak.” *Laat dat nou exact het geval zijn bij dit wetsvoorstel om het referendum af te schaffen!

Zoals prof. Tom van der Meer in de hoorzitting van eergisteren zei, blijkt uit verschillende onderzoeken dat de steun voor het referendum onverminderd hoog is, namelijk gemiddeld net boven de 70% (SCP 2017, NKO 2017). Alleen onder de groep hoogst opgeleiden (WO) is de steun gezakt tot onder de 50%, overduidelijk naar aanleiding van het Oekraine-referendum. Als je kijkt naar de verkiezingsprogramma's  van de partijen die pro raadgevend referendum waren, bezetten deze partijen 90 zetels in de Tweede Kamer. 

Schitteren door afwezigheid
Jullie programma is het allerduidelijkste van alle partijen: “Wanneer er voor het eerst gebruik gemaakt wordt van een nieuw instrument als het raadgevend referendum, dan omarmen we dat en leren we ervan. Wij staan niet als de andere partijen -die tijdens de campagne schitterden in afwezigheid- vooraan om te pleiten voor het afdanken van deze vernieuwing.”

Het verwijt dat D66 krijgt van ‘leeg leiderschap’ door tegenover de afschaffing werkelijk niets substantieels aan andere inspraakmogelijkheden te zetten, of met nieuwe wetgeving te komen waarin de bezwaren die er leven tegen de huidige wet (adviserend, drempel en internationale verdragen) te ondervangen, is zeer terecht. Het lijkt of D66 zich er bij neerlegt dat we in Nederland nu eenmaal in een bestuurdersdemocratie leven waarbij bevolking terecht op afstand staat. Maar laat de strijd tegen de bestuurdersdemocratie nu juist net de reden zijn geweest voor de oprichting van D66, namelijk om dat te veranderen, ‘op te blazen’ zelfs! 

Het stoort mij natuurlijk mateloos dat er met oneigenlijke argumenten en onwaarheden en daardoor met een gemakzuchtige, niet kritische houding beargumenteerd wordt waarom de wet raadgevend referendum afgeschaft zou moeten worden. Een van de grootse onwaarheden betreft het argument dat nu het bindende referendum het niet gehaald heeft in de tweede lezing, de wet raadgevend referendum ook niet meer hoeft 'want het was slechts een opstap naar het bindende referendum'.

Moeizame democratische vernieuwing
Van deze redenering gaan mijn haren recht overeind staan, vanwege de overduidelijke onjuistheid ervan. Ik hoor het Thom de Graaf in de Eerste Kamer nog samenvatten toen wij de wet aldaar verdedigden: “*D66 begrijpt dat de initiatiefnemers dit raadgevend referendum als losstaand instrument zien, niet gerelateerd aan het decisief referendum waarvoor nu een grondwetswijziging voorligt. Dat de initiatiefnemers voor twee ankers willen gaan liggen is begrijpelijk: als onverhoopt de grondwetswijziging niet tot stand komt, is er altijd nog het raadgevend referendum waarvoor een grondwettelijke regeling niet noodzakelijk is". *En zo is het van het begin af aan geweest. We weten toch hoe moeizaam democratische vernieuwing is? D66 is er voor opgericht!

Ik vind dat jullie je moeten aantrekken dat het cynisme en wantrouwen in de politiek verder gevoed wordt door het afschaffen van het referendum. Het is niet te begrijpen dat het juist D66 is, met de democratische vernieuwing in jullie DNA, dit nu met zoveel gemakzucht laat gebeuren. 

Ik ben zelf Kamerlid geweest en weet dat je soms tegen je zin moet meestemmen met voorstellen. Ik neem aan dat dit ten aanzien van het afschaffen van het referendum zo’n punt is. Maar wat ik niet snap is dat jullie los van het regeerakoord, niet gaan staan voor je volksvertegenwoordigende plicht om in ieder geval de bevolking zeggenschap te geven op het afschaffen ervan. 

Volg de koninklijke weg: geef de kiezer de kans
Ik roep jullie daarom op om de koninklijke weg te volgen en de kiezers in dit land in een vrij debat de kans te geven een zwaarwegende, adviserende uitspraak te doen over het afschaffen van dit zo belangrijke democratisch recht. 

Speciaal voor jullie hebben we "Tien redenen voor behoud van het referendum" geschreven. Lees deze hier: 

https://www.meerdemocratie.nl/10redenen

Democratie is macht en tegenmacht. Tegenmacht is altijd ongemakkelijk, maar als de mogelijkheden voor die tegenmacht worden beperkt, ondermijnt het uiteindelijk de democratie.

Niesco Dubbelboer
Meer Democratie

Het was een slechte week voor de vrije Nederlandse burger en de Grondwet. En de gifbeker is nog niet leeg. We gaan live meekijken naar het debat over de dood van de Wet raadgevend referendum.

Wat een rotweek. De Senaat nam de doodenge D'66 donorwet van Pia Dijkstra aan en schond daarmee Artikelen 10 (privacy) en 11 (onaantastbaarheid van het lichaam). Halbe Zijlstra en Mark Rutte schonden Artikel 68 (inlichtingenplicht aan de Kamer). En Alexander Penthouse discimineerde alle Russen op hun afkomst en schond daarmee Artikel 1. De parade van burgerhaat is nog niet voorbij, want vandaag staat het debat over de intrekking, door hare adelijke feeksheid Kafka Orwellogren, van de Wet raadgevend referendum op het menu. Het kabinet haalt "dubieuze trucs" uit om van de Wrr af te komen. Het partijkartel blijft de burger, de kiezer en de Grondwet maar in de bek spugen en wij moeten dat allemaal maar slikken van dat schorem.

Wat die referendumwet betreft is het heel simpel, dus we houden het kort: Het van de Nederlandse kiezer afpakken van een gegund democratisch recht omdat het eerste experiment met dat recht (het Oekraïnereferendum) niet de door Den Haag en Brussel gewenste uitkomst opleverde, is oneindig veel schofteriger dan het überhaupt nooit gunnen van zo'n recht. Omdat wij als betrokken burgerbloggers diep in de modder van de maatschappij staan, willen wij opkomen voor democratie & recht. Dus overwegen we alhier bij GeenStijl om een referendum-initiatief over de donorwet op poten te gaan zetten. Rutte en Pechtold zullen er echter alles aan doen om zo'n referendum onmogelijk te maken. Dit is nu de situatie: het kabinet kan gewoon wachten met het ondertekenen van de donorwet tot de referendumwet door Kajsa is kaltgestellt.

Maar eerst het Wrr-debat. De eerste spreker op de lijst (pdf) is vurig referendumverdediger Ronald van Raak (SP), direct gevolgd door ironische inspraakstrijder Martin Bosma (PVV). D'66 stuurt de 12-jarige Rob Jetten naar de Kamer en onderstreept daarmee nog maar eens dat ze echt hun reedt afvegen met het democratische recht op burgerinspraak. Al snappen we ook wel dat Kees Verhoeven al helemáál geen geloofwaardigheid meer heeft op dit onderwerp. Hoe dan ook: D'66 is niet langer de partij van democratische vernieuwing, maar van de democratische vernauwing.

Inspreken, pardon, intunen voor het livedebat kan bij de Staatsromroep of op de Kaasstolpstream. Eerder deze week was er al een hoorzitting over de Wrr (hier terug te kijken), en daarin zei professor Wim Voermans dat het referendum niet zonder referendum kan worden afgeschaft. We houden hoop, want het is onze democratie, godverrrdomme.

Het wordt een zware laatste werkdag als MinBuZa voor Halbe Zijlstra. De Kamer heeft 109 (!) vragen opgesteld over zijn 12 jaar durende leugen waarop hij zijn huidige baan mede gebaseerd heeft. Terwijl je hem echt nog maar 1 vraag hoeft te stellen.

Tijdlijnen, overzichten, wat de reactie van Rutte was, hoe Halbe een 'Groot Rusland' zelf zou omschrijven: allemaal detailvragen die je samen kunt vatten tot de enige vraag die er nog toe doet: 'Hoe laat leg je je functie neer?' Want het kan toch niet zo zijn dat de man die een leesbrilletje opzette om intellectueel te lijken en 12 jaar teerde op een gelogen anekdote om diplomatieke ervaring te veinzen, deze rel gaat overleven. Het zou echt van een zeldzame schande zijn, zelfs in dít Den Haag, als deze situatie passeert zonder het vertrek van een openlijke leugenaar die 12 jaar lang een anekdote misbruikt heeft om zijn eigen politieke positie te verbeteren. Normaal komen ministers nog wel eens weg met miskleunen omdat ze blijven ontkennen gelogen te hebben. Deze minister geeft het volmondig toe en verwacht dat hij mag blijven. No way. Niet als de inhoud niet te verifiëren is en blijft. En zeker niet in deze internationaal blamerende context. Jeanine Hennis staat ergens in de coulissen te handenwrijven: misschien mag zij straks alsnog. De vvd is er schaamteloos genoeg voor. Maar eerst moet Halbe wieberen. En moeten er eens wat hele stevige woorden gewisseld worden met Mark 'Wist het al maanden, zo niet jaren' Rutte en het duo Pechtold & Ollongren, dat zich wel heel gretig voor de vvd-bus gooide om Halbe uit de wind te houden. De één z'n Scheveningse penthouse in ruil voor de ander z'n Russische datsja? Het moet wel, in deze broze coalitie die van witte voetjes & zwarte smoesjes aan elkaar hangt. Na de breek de 109 vragen voor een minister van buitenlandse zaken die acteert in geleende tijd.
SheDecides UPDATE: Lilianne Ploumen is niet tevreden. Quote, via parlementaire mail: “Beste collega’s. Op basis van de informatie die net publiek is geworden, namelijk dat de bron van de informatie over het gesprek met Poetin de lezing van minister Zijlstra niet ten volle bevestigd heeft, heb ik er behoefte aan om aanvullende feitelijke vragen aan de Minister President te stellen, te beantwoorden voorafgaand aan het debat. Hoop dat jullie dit verzoek steunen. Lilianne Ploumen - PvdA woordvoerder Buitenlandse Zaken, Defensie, SheDecides.”
UPDATE 13 feb 15u50: Daar zijn de 109 antwoorden op 109 vragen.