Nog geen maand onderweg

We weten dat de asielkosten al jaren chronisch onderschat worden, maar het demissionaire clubje van Rutte noteert op de valreep nog een nieuw record. Het jaar is net 29 dagen bezig en de eerste budgetverhoging van 600 miljoen euro is al binnen. Dat komt nog bovenop de ruim 4 miljard euro die voor dit jaar al was uitgetrokken voor de asielcrisis. Het geld is nodig voor extra (nood)opvangplekken, zodat het COA meer Van der Valk-hotels kan afhuren en Ter Apel onder de tweeduizend bezoekers blijft. Deze kapitaalinjectie moet voorlopig genoeg zijn, maar een woordvoerder van het ministerie van Justitie meldt nu al bij de NOS "dat bij de behandeling van de Voorjaarsnota kan blijken dat er misschien nog meer geld bij moet". En als ze dat nu al zeggen, weet u zeker dat dit niet de laatste schep geld is die ze in deze bodemloze put kieperen. Het prijskaartje van de asielcrisis groeit al vroeg dit jaar en dan hebben we nog elf maanden vol +900-berichten te gaan. Benieuwd wanneer het formatieclubje dat "alles wat geld kost wegstemt" deze put eens komt dempen.

Brievenbus is vol alsook heel vol

Nieuw jaar, zelfde asielcrisis. Terwijl het toekomstige kabinet aan de krentenwegge zit, stroomt Ter Apel onverminderd vol. Wat ook volstroomt is de inbox van asielstas Eric van der Burg die de ene na de andere brandbrief ontvangt van gemeenten die op hun laatste asielbenen lopen. Die de overlast zat zijn en nu eindelijk echte maatregelen eisen. Gisteren van de burgemeesters van negen Groningse gemeenten en de lokale commissaris van de Koning die stellen dat de ontstane situatie ten koste gaat van "een samenleving waar de rek inmiddels geheel uit is". En vandaag doet het dorpsbestuur van Nieuw-Weerdinge, de Drentse buren van Ter Apel, er een schepje bovenop met een eigen brief waarin ze waarschuwen voor bewoners die dreigen zichzelf te bewapenen als de overlast niet vermindert. "De inwoners hier zijn er klaar mee en zo kwaad, dat er nu ook een tweespalt dreigt tussen inwoners, handhaving, politie en beveiliging." Ter Apel en omgeving is het zat. Nederland is het zat. Het kruitvat staat op ontploffen. Tijd voor echt verandering, anders krijgen we die constante instroom van brandbrieven nooit onder controle.

Leuker kunnen we het niet maken

Het zal u niet verbazen, maar het was het afgelopen jaar niet gezelliger, maar wel ongezelliger in de overvolle, maar warme, asielzoekerscentra van Nederland. De opvanghokken zaten niet alleen barstensvol potentiële nieuwe Nederlanders, maar liepen ook over van de incidenten, waaronder steekpartijen, vernielingen en bedreigingen van personeel. Uit cijfers in handen van de T. blijkt dat er in 2023 zeker 6.253 keer sprake was van agressie en 'geweld tegen personen' tegenover ruim vijfduizend keer het jaar daarvoor. Dat is ruim zeventien incidenten per dag. Zeventien keer zwaaien met messen, gooien met spullen, slaan, schoppen, slopen of het bedreigen of mishandelen van personeel en dat iedere dag weer. En dan hebben we de agressie en het geweld in de opvang voor minderjarige asielzoekers (1.738 maal in 2023) nog niet eens meegerekend. Voorstanders van onze open-armen-beleid zullen ongetwijfeld stellen dat het slechts een kleine groep tuigmigranten is die het verpest voor de rest, maar die verpesten het dus wel mooi bijna achtduizend keer per jaar en dat is veel alsook gevaarlijk veel. Hee Geert, schiet eens op met dat nieuwe kabinet, want de azc's kunnen wel een strenge hand gebruiken.

Mogen ze dan bij jou?

Nieuw jaar, zelfde opvangproblemen. Afgelopen jaar wist het COA zo'n dertigduizend (vergelijkbaar met de complete gemeente Culemborg) gethermostaatcoachte statushouders te huisvesten, maar belangrijker dan dat: zo'n negenduizend statushouders vonden geen plek onder de zon. Die enorme lading dakzoekers nemen we mee naar het nieuwe jaar, terwijl de constante stroom aan nieuwe statushouders aanblijft. Gevolg: in de eerste zes maanden van dit jaar moeten de overvolle gemeenten van dit land huizen vinden voor vijfentwintigduizend kersverse Nederlanders. Best lastig nu zo'n beetje alle overtallige cruiseschepen, hotels en vakantieparken al gevuld zijn en het bouwen dit jaar zowaar nog langzamer gaat dan in 2023. Slecht nieuws voor iedereen die het goede voornemen had om de asielcrisis achter te laten in 2023: dit jaar wordt het er niet beter op. De instroom blijft hoog en de Nederlandse gemeenten hebben geen idee waar we al deze nieuwe burgers moeten laten. Hee Geert, hoe zit het eigenlijk met dat nieuwe kabinet?

Applaus voor jezelf

Wauw, wat een megaprestatie. Zijn we toch mooi door die mijlpaal van 50.000 geknald dit jaar. Nou ja, de teller staat na 51 weken op 49.600 asielaanvragen, maar met nog een week te gaan en een wekelijkse instroom van zo'n 1.200/1.300 durven we hem wel te callen. Dat is toch een volledige Middelburg aan potentiële nieuwe landgenoten en het drukste asieljaar sinds 2015. Het is een prestatie die we niet aan één persoon kunnen toeschrijven: dit is echt een teamresultaat. Het is de accumulatie van jaren hard werk. Ten eerste moeten we de afgelopen kabinetten Rutte feliciteren met het voortvloeisel van hun ongeremde inzet. Die felicitaties gelden natuurlijk ook voor de kiezers en dan met name de vvd-stemmers die iedere keer weer geloven dat hun partij de eigen gemaakte puinhopen wel gaat opruimen. Complimenten aan de mensensmokkelaars die zich helemaal suf smokkelden en een bedankje aan de bureacratische EU die beleidshervorming moeilijk maakte. Vijf-tig-dui-zend in één jaar: wat een getal, wat een drukte, wat een erfenis. Succes Geert!

We zijn weer ergens goed in

Gefeliciteerd Nederland, we staan weer op een podium. Het kostte wat werk, maar we horen er weer helemaal bij in Europa. "In 2015 stond Nederland nog op de zevende plek van landen met het meeste asielaanvragen van onbegeleide jongeren. In 2023 vroegen alleen in Duitsland en Oostenrijk meer alleenreizende jongeren asiel aan." Hoppa, dat is toch een mooie derde plaats. Tot en met november van dit jaar vroegen ruim 5.400 alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv'ers) asiel aan in Nederland: een ruime verdubbeling ten opzichte van 2021. Of zoals Geert zal zeggen: "Weer tien zetels erbij." Bijna de helft van de jongeren komt uit Syrië, maar ook Eritrea en Somalië zijn populaire vertrekstations. Uiteraard is ons falende asielbeleid niet voorbereid op deze aantallen. Zo schreef asielstat Van der Burg dat er op 30 oktober 290 amv'ers verbleven in Ter Apel, waar plek is voor slechts 55 amv'ers, dus dat gaat weer lekker. En dan is dat slechts een voorbode van de echte, grote golf. "Voor amv'ers die mogen blijven in Nederland, geldt dat 80 procent een verzoek voor nareis indient." Nu al benieuwd naar de volgende peilingen.

Hallo, heeft u nog 1.300+ kamers over?

Met een wekelijkse +1.200 mag het geen verrassing zijn dat het COA-complex in Ter Apel overvol alsook propvol zit. Na brandbrieven van Vluchtelingenwerk en het Rode Kruis bestempelt nu ook onze demissionaire asielmagneet asielstas Eric van der Burg de situatie als "kritiek". Om al die toekomstige Nederlanders toch ergens onder te brengen, hebben zijn ambtenaren Booking.com onder de favorieten geplaatst en een flinke lading comfortabele hotelkamers gereserveerd. "Statushouders die reeds een woning hebben toegewezen gekregen, en al langer dan 14 weken aan een gemeente zijn gekoppeld, worden versneld uitgeplaatst naar hotels in hun gemeente of in een omliggende gemeente, zodat deze niet langer reguliere plekken bezet houden in asielzoekerscentra." Momenteel gaat dat om ongeveer 1.360 statushouders, maar daarmee zijn er er nog niet. Ook voor de asielzoekers bij wie procedure nog gaande is, liggen de zachte, witte badjassen al klaar. "Ook worden hotels ingezet om asielzoekers tijdelijk op te vangen totdat zij geplaatst kunnen worden in reguliere opvanglocaties." Na de enorme successen in Kijkduin en Uden blijven we hotels claimen om te compenseren voor onze compleet gefaalde opvangketen. Meer en meer asielzoekers naar meer en meer hotels, want u betaalt toch wel.

Een handig overzichtje

De komende verkiezingen gaan over heel veel, maar omdat het afgelopen kabinet struikelde over de asielkwestie, de instroomcijfers recordhoogtes bereiken en Ter Apel wederom op maximale capaciteit zit, leggen wij even een vergrootglas op de asielplannen van de vijf grootste partijen in de peilingen (en een loepje op de rest). Die staan vol met nietszeggende inkoppertjes als "overlast aanpakken", "procedures versnellen" en "internationale samenwerking", maar wat willen ze nu echt aan de huidige situatie veranderen?

De vvd liet het kabinet klappen op de asielcrisis, dus het zal u niet verbazen dat ze een uitgebreid migratie-hoofdstuk in hun programma hebben staan. De maatregelen variëren van het invoeren van een tweestatusstelsel tot het verlenen van asielvergunningen voor onbepaalde tijd waardoor alle vergunningen iedere drie jaar getoetst dienen te worden. Verder pleit de vvd voor het versoberen van de opvang voor kansarme asielzoekers en het IND moet minder snel het voordeel van de twijfel toepassen. Oh ja, illegaal verblijf moet strafbaar worden. Op internationaal gebied wordt er gesproken over opvang in de regio, strengere controle van de buitengrenzen en een hervorming van het Europese asielbeleid. Een lange lijst, maar wel allemaal afkomstig van de partij die de asielcrisis de afgelopen jaren enorm uit de klauwen liet lopen en ondanks hun grote mond wat betreft migratie geen enkele grip kreeg op de instroom. Het vvd-verkiezingsprogramma zegt minder, minder, minder, maar de vvd-praktijk zegt meer, meer, meer.

NSC gooit alle migratie op een hoop en richt op een migratiesaldo van maximaal 50.000 per jaar. Dit betekent dat er maximaal 50.000 mensen meer naar Nederland komen dan vertrekken. "Dit aantal omvat dus zowel arbeids-, studie-, asiel- als gezinsmigratie." Wat er gaat gebeuren als er toch meer instromers zijn, vertelt Pieter niet. Hij houdt het slechts bij de vage term "aanvullende maatregelen". Een minister voor Migratiebeleid gaat de uitvoer regelen en op het gebied van asiel moet er een tweestatusstelsel komen. NSC is tegen de spreidingswet en pleit voor een flinke uitbreiding van de capaciteit het COA, zodat ook asielpieken kunnen worden opgevangen. Gezinshereniging moet er volgens de Omtzigtman enkel zijn voor het kerngezin. Een begin is er, maar cruciale details ontbreken nog.

Teleurgesteld in de politie

Na het succes van de burgerwacht in Ter Apel nemen ook in Budel de inwoners nu het heft in eigen handen. Daar wisten bezorgde burgers na een klopjacht afgelopen dinsdag twee stelende asielzoekers staande te houden en over te dragen aan de politie, zo lazen we in een toegestuurd mailtje (hele bericht na de Lees verder). De asielmannen van 25 en 26 jaar oud lieten eerder hun grijpgrage handen wapperen in zeker vier winkels en namen onder andere kaas, bier, elektronica en merkkleding mee. Een derde handlanger wist te ontkomen. Hoewel de politie erg te spreken is over de buurtwacht, is dit gevoel niet wederzijds. "Wij zijn als buurtpreventie ENORM teleurgesteld in de politie dat zij niet in staat blijken te zijn in dergelijke gevallen (snel) ter plaatse te komen! Ondanks dat het druk is in ons gebied, zouden er uit omliggende regio’s eenheden aangetrokken moeten kunnen worden. Zeker toen de situatie dreigde te escaleren waarbij de staande gehouden persoon wilde vluchten, hadden wij snel politie ter plaatse willen hebben. Desondanks hebben wij ruim een uur moeten wachten!" Dit was namelijk geen incidentje waar er toevallig een burger in de buurt was om te helpen. De overlast is zo omvangrijk dat de burgerwacht inmiddels actief winkels en supermarkten ondersteunen bij het handhaven van de veiligheid, in de buurt patrouilleren en actief reageren op meldingen van overlast. U weet wel, wat u van de politie zou verwachten als ze niet zo chronisch onderbezet waren. De overlast die de enorme instroom van Ericvanderburgers met zich meebrengt lost u tenslotte niet op met woordwolkjes en belevingsstaafjes, maar met mankracht, toezicht en adequaat ingrijpen. En als de politie daarin faalt, moeten we niet verbaasd zijn als de burger het zelf oppakt.

IND kan het allemaal niet meer aan

Die wekelijkse recordstroom uit de asielkraan resulteert inmiddels in een complete overbelasting van de IND. Tot en met augustus ontving de organisatie al ruim 51.000 asielaanvragen (incl. nareizigers) en de bergen achterstallig werk groeien gestaag. Dit zorgt ervoor dat beslistermijnen niet worden gehaald, wat voor de asieladvocaten weer reden is voor het indienen van meer ingebrekestellingen (in de eerste acht maanden van het jaar al 20.690 keer), wat vervolgens alleen maar meer werk oplevert voor het toch al overbelaste IND. Het is een vicieuze cirkel met een rap stijgend prijskaartje, want dankzij ons prachtige rechtssysteem betaalt de dienst steeds meer dwangsommen aan asielzoekers die al te lang op hun beslissing wachten. Dit jaar waren we daar al meer dan vijf miljoen euro aan kwijt, maar demissionair staatssecretaris Van der Burg van meer, meer, meer asielzoekers verwacht dat dit oploopt tot enkele tientallen miljoenen euro's in de komende  achttien maanden. Het is de prijs die we met zijn allen betalen voor een falend asielbeleid. Bij de IND staat het water aan de lippen, want hoewel de benodigde nieuwe collega's mondjesmaat binnendruppelen, stroomt het extra werk met grote golven Ter Apel binnen. Was daar maar wat aan te doen...