Tekst & Foto's: Arthur van Amerongen

De eerste Schot in mijn bestaan was John Knox. De verzamelde werken van de aanjager van de Protestantse Reformatie in Schotland stonden bij ons in de boekenkast. Ik vrees dat de beste man tegenwoordig onmiddellijk op de brandstapel van de woke Sturmabteilung zou eindigen want in First blast of the trumpet against the monstruous regiment of women (1558) betoogt hij dat vrouwen, gezien de natuurwetten maar ook vanwege teksten uit de Bijbel, ongeschikt waren om regeerambten te bekleden: "how abominable before God is the Empire or Rule of a wicked woman, yea, of a traiteresse and bastard". 

Na Knox kwam Jimmy Johnstone van Celtic, bijgenaamd De Vliegende Vlo. Feyenoord speelde de Europa Cup Finale tegen Celtic en ik keek bij een oom in Rotterdam in mijn pyjama, - met daarin een luiertje mocht ik leeglopen door de spanningen - naar die legendarische wedstrijd. Herman Kuiphof waarschuwde te pas en te onpas voor de spuuglelijke roodharige dwerg (ik zag mijzelf dribbelen in het San Siro in Milaan) maar uiteindelijk won Feyenoord en stond ik ‘s anderendaags te juichen op Zestienhoven, temidden van een kolkende mensenmassa. 

Mettertijd werd mijn beeld van Schotten gevoed door schrijvers: Walter Scott (Ivanhoe!), Robert Burns (Auld Lang Syne), Alistair MacLean (Guns of Navarone), Robert Louis Stevenson (The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde), Arthur Conan Doyle (Sherlock Holmes), John Buchan (The Thirty-Nine Steps) en Irvine Welsh (Trainspotting). En door muzikanten: Gerry Rafferty, Donovan,  Frankie Miller, Average White Band,  Primal Scream, David Byrne, The Proclaimers, Lulu, Rod Stewart en natuurlijk de onvergetelijke Bay City Rollers.  

En dan is er natuurlijk - last but not least - Billy Connolly. De eerste sketch van hem die ik zag, was The Two Scotsmen in Rome. Een heerlijk goor verhaal over pints vol crème de menthe  - de lievelingsdrank van de paus - dat eindigt in pis en kots. Deze documentaire over Connolly -  die Parkinson heeft -  is niet te versmaden.

Sinds 1900 waren 11 van de 26 Britse premiers Schotten of van Schotse afkomst. Not too bad, want Schotland heeft amper een tiende van het aantal inwoners van Engeland. Al met al bestaat er zoiets als Scottishness, maar de vraag is natuurlijk of het verlangen naar een onafhankelijk Schotland realistisch en levensvatbaar is. 

Nicola Sturgeon verklaarde vorig jaar dat ze op 19 oktober 2023 een referendum wilde houden over Schotse onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk, maar het mens is opgestapt na het schandaal van de verkrachter (meneer identificeerde henzelf ondanks hun pielemuis en klokkenspel als juffrouw) die dankzij de woke waanzin in een vrouwengevangenis werd gestopt. 

De SNP lijkt er maling aan te hebben dat de Schotten als een natie in veel opzichten erg conservatief zijn. Veel Schotten stemmen vooral vanwege de financiële voordelen op links, niet vanwege de woke agenda. De helft van de bevolking in Schotland woont in zwaar gesubsidieerde sociale woningbouw. De Schotten krijgen verhoudingsgewijs veel meer financiële steun van de regering in Londen dan de Engelsen. De Barnett formula is een zoethoudertje, vooral bedoeld om de Schotten rustig te houden. De meerderheid van de Schotten haakt af bij de woke nonsens van de SNP en Sturgeon heeft dat te laat beseft. In korte tijd verloor de SNP een kwart van de leden, dat overstapte naar Labour. Het verschil is dat Labour, de grote concurrent van de SNP, geen onafhankelijkheid belooft. De troefkaart van de SNP is nog steeds de Noordzee-olie maar Schotland heeft het getij tegen met de groene agenda van Frenske en deskundigen zijn het er over eens dat opbrengsten veel te laag zijn om de onafhankelijkheid economisch te kunnen waarborgen. 

Tijdens mijn reis door Schotland werd Sturgeon’s echtgenoot Peter Murrell gearresteerd omdat hij 700.000 Engelse ponden aan donaties van activisten had verduisterd. Murrell was de chief executive van de SNP en het koningskoppel waande zich onaantastbaar. Hun val zorgde voor veel leedvermaak bij de Schotten (ruim de helft) die voor het blijven in het VK zijn. De opvolger, Humza Yousaf is een sitting duck. De partij is naar de gallemiezen, en verdeelder dan ooit. Labour hijgt de SNP in de nek. Yousaf, bijgenaamd Humza Useless, is belijdend mohammedaan en woke. Vraag mij ook niet hoe dat kan, die spagaat, en de Schotten snappen dat ook niet. 

Dat door Sturgeon beloofde referendum over Schotlands onafhankelijkheid gaat er nooit meer komen want er zitten tientallen haken en ogen aan de afscheiding van het VK. Welke nationale munt gaat een onafhankelijk Schotland gebruiken? Kan Schotland zich aansluiten bij de EU?  Moeten er grenzen komen tussen Schotland en het VK, de belangrijkste handelspartner? Hoe worden de pensioenen veiliggesteld? Wat gebeurt er met de hypotheekrente?

De Anglo-Schotse grens is 154 km lang, loopt tussen Marshall Meadows Bay aan de oostkust en Solway Firth in het westen en is alleen maar goed voor een selfie met diverse vlaggen. Er staat een groot standbeeld van William “Braveheart”  Wallace, het symbool van de fiere Schotse onafhankelijkheid, maar er zijn diverse historici die stellen dat hij een Angelsaksische adelborst was en bepaald niet Schots. Ook die andere nationale held, Robert the Bruce, had Anglo-Normaanse wortels.  Maar wie ben ik om te bepalen wie een echte Schot is. Als ik mij vanaf nu identificeer als een 12-jarige Portugese deerne met snor en cup DD, moet men dat ook accepteren. Ik ging even bij Urban Dictionary kijken wat nou precies de definitie is van Scotishness.

Brand of person, typically insane, drunk or some combination of. The Scots have a higher than average distribution of world class nutters. The strongest and most independent people on the planet, a colony of England. Unlike the Irish who managed to liberate the South all the Scottish have managed to get themselves is an assembly. Sir Sean Connery is the closest they have come to having a leader, he lives in the Bahamas. Look at that nutter, he must be Scottish*.*

En: Miserable, under evolved Englishman.

Keen on fighting, football, drinking and er, fighting. Often wears a skirt but denies such obvious transvestism by renaming such garments as "kilts". Not guilty of the charge of sheep shagging which is practiced solely by the Welsh

1st Scottish Man-"Do ye wanna go oot and fight Angus"

2nd Scottish Man-"Aye", Let me just finish ma whiskey and put ma skirt back on"

A people who think they are cool and popular like the Irish are but in reality are nowhere near as popular and admired as the Irish. It is commonly thought that they may have invented the myth about a mythical sea dragon named "Nessie" that lives in as lake called "Loch Ness" to attract tourism to Scotland. The Scottish accent is harsh and unpleasing to some people. Unlike lush green Ireland, Scotland is much colder and mountainous. Latch onto the popularity of the Irish claiming "Celtic Brotherhood" when in reality, Where was all the "brotherly love" throughout History? when the Irish were being oppressed and persecuted by the British?

Are a member of the United Kingdom but have a minority political party promoting independance as they see how much Ireland is thriving as an independant country.

Have a ridiculously expensive parliament built with British taxpayers money.

Sean Connory, dat was natuurlijk een echte Schot. En natuurlijk is er Ewan McTeagle, de hilarische Schotse dichter van Monty Python. 

Sir Walter Scott creëerde met zijn Ivanhoe het hedendaagse stereotiepe beeld van de Schot in de negentiende eeuw. Maar de kilt wordt alleen in de Highlands gedragen, en door het personeel van toeristische kroegen door heel Schotland. Het Keltisch wordt door slechts 60.000 Schotten gesproken en natuurlijk bij de BBC Gàidhlig. 

Maar goed, ik ben ook niet van steen en gun de Schotten - toch een soort broedervolk van de Veluwenaren - hun zwelgen in nostalgie. 

Met mijn uitgever bezocht ik de plekken die belangrijk zijn voor het Schots nationalisme. Geestig is het nationaal monument dat herinnert aan de Battle of Bannockburn. 

De Slag bij Bannockburn (23 en 24 juni 1314) was de belangrijkste overwinning die de Schotten behaalden tijdens de Schotse onafhankelijkheidsoorlogen. De Engelsen kwamen klem te zitten in het moerassige land, met voor zich de oprukkende Schotten en achter zich de rivier de Forth. Uiteindelijk verloren de Engelsen ongeveer 10.000 man, de Schotten 4.000. Toen koning Eduard II op de vlucht sloeg, was de strijd definitief in het voordeel van de Schotten beslist. De slag bij Bannockburn zou er uiteindelijk toe leiden dat Schotland tien jaar later zijn onafhankelijkheid herkreeg. De onafhankelijkheid zou standhouden tot 1707, toen het Engelse en Schotse parlement de Act of Union tekenden; beide gingen toen op in het koninkrijk Groot-Brittannië. 

Op Tripadvisor klagen veel bezoekers dat de experience veel te duur was. Zo kennen we de Schotten weer. Hoe is het koperdraad uitgevonden? Twee Schotten vochten om een cent. Ik heb even snel een selfie gemaakt in een Ivanhoe-uitrusting, en een wandelingetje gemaakt door het fraaie park, maar verder is het zoals met veel van dit soort plekken: kijken, kijken, kijken, en de rest er bij denken. 

En hupsakee, door naar de brug in Stirling, waar in 1297, tijdens de eerste Schotse onafhankelijkheidsoorlog, een belangrijke veldslag plaatsvond. De Schotten, onder leiding van William “Braveheart “ Wallace, behaalden hier een belangrijke overwinning op de Engelsen.

Vlak bij de brug staat het imposante Wallace Monument, dat goed als decor zou kunnen dienen in de Hammer House of Horror. Het werd in de 19e eeuw gebouwd ter ere van William Wallace en andere Schotse helden, als symbool van het Schotse vrijheidsgevoel en om de nationalistische eenheid van Schotland te benadrukken. Het gotisch spookkasteel staat op de heuvel van waaruit William Wallace in 1297 het Engelse leger zag aankomen over de zojuist genoemde Stirling Bridge. In de Hall of Heroes bevinden zich borstbeelden van beroemde Schotten: uitvinder Sir David Brewster, koning Robert the Bruce, dichter Robert Burns, humanist George Buchanan, schrijver Thomas Carlyle, schrijver dr. Alexander Chalmers, staatsman William Ewart Gladstone, predikant John Knox, ontdekkingsreiziger David Livingstone, geoloog Hugh Miller, uitvinder William Murdoch, dichter Allan Ramsay, schrijver Sir Walter Scott, econoom Adam Smith, dichter Robert Tannahill, en uitvinder James Watt.

Ik was tijdens mijn reis door Schotland broodnuchter. Dat hielp niet mee, in mijn queeste naar Scotishness. De natuur is overweldigend maar steden als Glasgow, Aberdeen en Dundee - al worden die steden als best kept secrets aangekondigd -  zijn ronduit deprimerend. Wellicht had ik mijn verblijf aangenamer gevonden als ik permanent dronken was geweest. De ‘booze and blade’-cultuur in Schotland, ooit het onderwerp van een serieuze UN-studie waarin werd geconcludeerd dat Schotland een van de meest gewelddadige regio’s van de westerse beschaving is, is alom aanwezig. Overal junkies, alcoholisten en obese kettingrokers. Ik liep in het decor van Trainspotting. Misschien moet ik in augustus naar de theatervoorstelling van Trainspotting, tijdens de Edinburgh Fringe. Met een goeie slok op en een flinke snuif of chinees achter de kiezen! En gechaperonneerd worden door een Elisabeth Charlotte-achtige. Wie kent dit grafschrift niet:

*Here lie the bones of Elisabeth Charlotte, *

*Born a virgin, died a harlot. *

*She was aye a virgin at seventeen, *

A remarkable thing in Aberdeen

En samen met haar keihard Caledonia van Frankie Miller draaien, als opwarmer. Want Schotland mag dan nooit onafhankelijk worden, en niet de ideale vakantiebestemming zijn (behalve als je van fietsen, wandelen en zalmvissen in oneindige stortregens houdt), maar het is een bijzonder volkje en dat is het. 

Let me tell you that I love you

That I think about you all the time

Caledonia you're calling me

Now I'm going home

But if I should become a stranger

Know that it would make me more than sad

Caledonia's been everything I've ever had