Spannend

De Grote Omwenteling van 2023 vond niet plaats in het stembureau maar op maandag 10 juli rond tien voor half elf in de ochtend met de woorden: “Er is de afgelopen dagen gespeculeerd over wat mij zou motiveren. Het enige antwoord is: Nederland. Mijn positie is daaraan volstrekt ondergeschikt. Gisterochtend heb ik het besluit genomen dat ik niet opnieuw beschikbaar ben als lijsttrekker van de VVD. Bij het aantreden, na de verkiezingen, van een nieuw kabinet, zal ik de politiek verlaten.” Met die woorden uitgesproken in de Nationale Vergaderzaal kwam niet alleen een einde aan 13 jaar kabinetten Rutte maar bewees de premier ook een grote dienst aan de democratie. Het afnemend vertrouwen wantrouwen in de politiek valt namelijk als eerste Mark Rutte aan te rekenen.

Wellicht niet vanaf dag één maar het is een feit dat Rutte een groot deel van die 13 jaar premierschap juist géén ondergeschikte rol speelde. Naarmate de jaren vorderden werd het zelfs erger en erger – verdwenen SMS’jes, bonnetjes en memo's, al dan niet actieve herinneringen, een veroordeelde moslimterroriste in het torentje - met als absolute dieptepunten Ruttes vingerafdrukken op de dossiers Corona, Toeslagen en Groningen. Dat geïnstitutionaliseerde gerommel en gerotzooi en zijn afkeer van openbaarheid gaan niet voor niets de geschiedenis in als de Rutte Doctrine.