Draagvlak is belangrijk, 3 voorbeelden

SGP’er Chris Stoffer diende woensdag tijdens een debat over de Europese klimaatwet een motie in waarin hij het kabinet oproept te onderzoeken of het ook wat minder kan met allerlei belangenclubs zoals Urgenda die naar de rechter stappen en daarmee enorme invloed op het landsbeleid uitoefenen. Dat kan volgens de SGP’er door bijvoorbeeld eisen te stellen aan wie zij precies vertegenwoordigen, hoe groot hun achterban is.  

Interessant punt van de mannenbroeder. Want hoe staat het met de representativiteit van bijvoorbeeld Urgenda? De originele Urgenda-zaak werd in 2013 met een kleine 900 mede-eisers aangespannen (Ter vergelijking: in 2021 stemden 215.249 kiezers op de SGP). Grootste geldschieter is de dubieuze Postcodeloterij die de afgelopen jaren 8,8 miljoen euro naar Urgenda heeft overgeboekt.

Stak Stoffer een emmer kittens in brand?

Of zoals Stoffer het zegt: “Wij controleren het kabinet en niet clubs als Urgenda, gesponsord en gesubsidieerd door de Postcodeloterij.” Met name Suzanne Kröger (GroenLinks) en Joris Thijssen (PvdA) reageerden alsof Stoffer zojuist voor hun ogen een emmer kittens in brand had gestoken. Hun volstrekt hysterische reactie moet u maar even terugkijken.

En daar komt het onderwerp van deze kolom om de hoek kijken: draagvlak. Niks mis mee dat het kabinet wordt gedwongen aan de door zichzelf gestelde klimaatdoelen te voldoen maar dat is aan de Tweede Kamer. En niet aan Marjan Minnesma van Urgenda (met haar opruiende Willem Engel-gedrag).

Patriots, tanks en F16’s voor Kiev

Een GroenLinkser en een PvdA’er die wel het belang van draagvlak inzien zijn Kati Piri en Tom van der Lee, bleek donderdag tijdens een overleg met minister van Defensie Kajsa Ollongren (D66) over de Nederlandse wapenleveranties aan Oekraïne. Het roodgroene duo wees de minister er op ‘dat mensen thuis geen idee meer hebben van wat Nederland nastreeft met de steun in deze oorlog’.

Piri en Van der Lee hekelden het feit dat de coalitie nogal op de troepen vooruitloopt. Zo zei premier Mark Rutte bij een persconferentie in Washington dat Nederland Patriot-raketten zou gaan leveren. Ollongren vertelde op tv bij Nieuwsuur (en Rutte in een Duitse krant) over de mogelijke levering van tanks. En D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma laat voortdurend in de media weten dat Nederland zo snel mogelijk F-16’s moet leveren. Maar die eenzijdige benadering werkt dus niet in het publieke- en politieke debat. Resultaat: PvdA en GroenLinks die tot nu toe het Oekraïnebeleid steunden trappen op de rem.

Dat was niet gebeurd als de coalitie wat meer oog had gehad voor draagvlak. Wat bovendien niet meehelpt qua draagvlak is dat het er op lijkt dat Ollongren donderdag diezelfde Tweede Kamer heeft voorgelogen (of de Duitsers liegen, dat kan ook. Qua draagvlak maakt dat niet uit).

Kersvers ChristenUnie-fractievoorzitter Mirjam Bikker voelde woensdag tijdens het coronadebat als enige de aandrang om haar ambtsgenoot Thierry Baudet (FvD) te interrumperen. Dat deed ze niet uit interesse maar om zichzelf te profileren. Want wat ze nou precies van haar collega-fractievoorzitter wilde weten bleef onduidelijk. Uiteindelijk verweet ze Baudet te weinig respect voor IC-medewerkers te hebben terwijl hij dat helemaal niet had gezegd. Daarna droop Bikker af, Baudet een filmpje rijker.

D66 had in november al ondervonden dat een aanval op FvD in eigen gezicht kan ontploffen toen het voorstel om de partij te verbieden door de eigen minister werd afgeschoten. Het is eerder in deze kolom geconcludeerd: de Tweede Kamer maakt Thierry Baudet zo groot als zij het wil. En dat gaan we komende week ook weer zien.

Morgen dag des oordeels voor FvD en BVNL

Want er is gedonder binnen de commissie die de parlementaire enquête over de aanpak van het coronavirus moet voorbereiden. Stenen des aanstoots zijn Wybren van Haga en FvD’er Pepijn van Houwelingen. Ze zouden zich niet aan gemaakte afspraken houden en maandag zal hen gevraagd worden uit de commissie te stappen.

Maar daar is binnen die commissie ook weer onenigheid over omdat niet alle leden vinden dat het duo de commissie moet verlaten, bovendien is het nog maar de vraag of dat überhaupt technisch mogelijk is. En dat er gelekt is over de kwestie is ook al tegen het zere been van enkele leden. Er bestaat dus een kans dat de commissie – die met het plotselinge vertrek van voorzitter Khadija Arib (PvdA) toch al geen geluk heeft – de opdracht teruggeeft. En dat betekent vertraging daar de parlementaire enquête eigenlijk eind dit jaar of begin 2024 van start zou gaan.

De coronacrisis is de grootste ramp die Nederland is overkomen sinds de Tweede Wereldoorlog. De parlementaire enquêtecommissie zal zich gaan buigen over zaken als de verhouding tussen Kamer en kabinet en sowieso de rol van het parlement. Ook de omgang met grondrechten en de juridische basis voor de getroffen maatregelen zal aan bod komen.

Dan volgen nu de weer- en scheepvaartberichten

Toen het eerste en naar later zou blijken laatste kabinet van PvdA’er Joop den Uyl in maart 1977 ten val kwam, was Juliana nog koningin, kostte een vaasje tussen de twee en drie guldenkwartjes en had Markje Rutte koud een maand eerder zijn tiende verjaardag gevierd. Voor een man die niet eens voor de geest kan halen wat hij gisteren tijdens de lunch kreeg geserveerd, is de kans klein dat de VVD-leider nog actieve herinneringen heeft aan de hoogtijdagen van Den Uyl. Het “Wij moeten in Nederland niet terug naar de dagen van Joop den Uyl”, zaterdag in De T. is daarom potsierlijk.

Bovendien lijkt Rutte de kiezer voor Malle Pietje (dit is een Swiebertje-referentie, kinderserie ten tijde van Den Uyl) aan te zien met het angstbeeld dat hij van de sociaal-democraten in de krant schetst. Het enige kabinet Rutte dat de rit volledig heeft uitgezeten was dat met de PvdA waarmee de premier nauw samenwerkte. En in zijn huidige kabinet werkt Rutte ook al samen met PvdA en GroenLinks om het regeringsbeleid in de Eerste Kamer te schragen waar de coalitie geen meerderheid heeft en ook niet zal krijgen.  

Dat Rutte in de Telegraaf de PVV van welke samenwerking dan ook uitsluit is geen verrassing maar hij desavoueert ook de in opmars zijnde nieuwkomers BBB en JA21. Een blik op de peilingen leert dat de VVD en het kersverse PvdA-GroenLinks blok gelijk op gaan dus Rutte en zijn campagneadviseurs gaan voor veilig: eerst zorgen dat de VVD de grootste wordt.

Dat bij de PvdA-GroenLinks kongsi zaterdag de champagne werd ontkurkt – de roodgroenen gaan ook baat hebben bij het door Rutte opgeroepen zeer eenvoudige vijandbeeld – neemt Rutte op de koop toe. Want een deel van de BBB- en JA21-kiezer (en CDA’ers voor zover die er nog zijn, Hugo de Jonge doet het al in de broek) zal op veilig willen spelen en daarom alsnog de stem aan de VVD geven.

En aan het eind van de rit – dinsdag 30 mei, dag van de Eerste Kamerverkiezingen – slaat Rutte alsnog linksaf. Want Rubberen Rutte heeft inmiddels bewezen toch het liefst over bakboord te gaan gezien zijn intensieve samenwerking met PvdA, GroenLinks en D66.

Die linkse wolk is het probleem niet, Ruttes mistbank is gevaarlijker. Beter dat de kiezer daar omheen laveert.

En dat is niet alleen de schuld van het kabinet

Schokkend onderzoek van de Algemene Rekenkamer deze week: in de afgelopen 23 jaar zijn de uitgaven aan asielopvang 21 keer te laag begroot door het ministerie van Justitie en Veiligheid dat verantwoordelijk is voor de asielopvang. Afgelopen jaar was een record. De door staatssecretaris asielzaken Eric van der Burg (VVD) verwachtte ruim 500 miljoen euro voor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) was te weinig, er moest een miljard euro bij.

De problemen gaan nog verder terug dan het jaar 2000. In 1992 werd een nieuw opvangsysteem ingevoerd omdat de kabinetten Lubbers de instroom (woord wat de overheid niet meer mag gebruiken wat Leo Lucassen betreft) van asielzoekers beter beheersbaar wilden maken. In 1995 constateerde dezelfde Algemene Rekenkamer dat dit nog niet goed werkte. De betrokken bewindspersonen, het COA en de IND kregen de huisvesting toen al niet op orde.

Verstandige mensen repareren het dak als de zon schijnt

Toch leek de instroom van asielzoekers dat jaar binnen de voorspellingen te blijven. De Algemene Rekenkamer schreef: “Nu de instroom van asielzoekers dit jaar voor het eerst sinds 1992 binnen de ramingen lijkt te blijven, ontstaat een goede gelegenheid een extra inspanning te leveren om orde op zaken te stellen.” Oftewel, benut relatief rustige periodes om structurele problemen op te lossen. Een gevalletje het dak repareren als de zon schijnt.

Enkele opmerkingen bij het AD-interview met Soumaya Sahla (Hofstadgroep/VVD)

In het geval van de veroordeelde Hofstadgroep-terroriste en omstreden VVD’ster Soumaya Sahla is de leugen nooit ver weg. Dat bleek al tijdens haar eerste rechtszaak in 2005. Ze ontkende toen te weten dat haar toenmalige echtgenoot en tevens achterneef Nouriddin El Fahtni beschikte over de doorgeladen pistoolmitrailleur die werd aangetroffen tijdens hun gezamenlijke arrestatie op het Amsterdamse station Lelylaan. Maar ze loog dat ze zwart zag. Uit een afgeluisterd gesprek bleek dat Sahla zelfs het merk van het wapentuig kende: een Agram 2000. Later draaide ze de gevangenis in voor verboden wapenbezit en lidmaatschap van een terroristische organisatie.

Wilders wil wat weten

Fast forward naar dinsdag 18 januari 2022, de Nationale Vergaderzaal. Daar vindt het debat over de Regeringsverklaring van het een week eerder aangetreden kabinet Rutte IV plaats. Nadat Jan Dijkgraaf de kwestie Sahla in het najaar van 2021 op de agenda heeft gezet, wil Wilders als voormalig doelwit van de Hofstadgroep daar meer van weten en spreekt hij VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans aan. Die reageert als volgt:

“Ik wil graag beginnen met een persoonlijk feit, om heel duidelijk te maken dat Soumaya Sahla, over wie de heer Wilders het al een aantal keren heeft, niet voor mij of voor de VVD werkt en geen toegang heeft tot het Kamergebouw. (-) De suggestie werd gewekt dat zij hier werkt voor de VVD-fractie en op die manier toegang heeft tot de Tweede Kamer. Daar heb ik afstand van genomen. Zij werkt niet voor de VVD-fractie. Zij werkt niet voor mij. Ze zit in een netwerk van de VVD, precies wat de heer Wilders noemde. Dat is iets anders dan hier werken en met een Kamerpas zomaar kunnen in- en uitlopen.”

De volgende dag zal minister-president Mark Rutte in zijn termijn de woorden van Hermans herhalen: “De fractievoorzitter van de VVD heeft gisteren al gezegd: zij is niet in dienst van de VVD, ze werkt niet voor de VVD en ze heeft geen Kamerpas van de VVD. (-) Nogmaals, de fractievoorzitter van de VVD was hier gisteren volstrekt helder over.” Door het tweemaal expliciet over de ‘fractievoorzitter van de VVD’ te hebben koppelt Rutte zichzelf los van de kwestie. Zijn boodschap: de premier heeft niets met de kwestie te maken, klachten bij Hermans. Zo zal blijken dat dat anders ligt.

Minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers (D66) wilde dat de Eerste Kamer zou terugkeren van het Kerstreces om zijn coronawet met spoed te behandelen. Want anders zou de bewindsman naar eigen zeggen geen reisrestricties voor reizigers uit China kunnen instellen. Onzin, vond de senaat unaniem. Ook zonder die wet kan een negatieve coronatest worden geëist van tot Chinareiziger gemaakten. En zo geschiedde.    

Die commissievergadering waar de senaat zich uitsprak werd vrijdag via Zoom gevoerd. Wat een genot is om te zien. VVD-senator professor Jan Keunen zit in een koffietent, andere bezoekers zijn op de achtergrond scherp in beeld waardoor de liberale senator ongetwijfeld een of meerdere privacyregels overtreedt. Professor Maarten Verkerk (ChristenUnie) moet zo hard gapen dat zijn amandelen zichtbaar zijn. SGP-fractievoorzitter Peter Schalk doet mee aan de vergadering vanaf de bijrijdersstoel van zijn auto op een parkeerplaats. Naarmate de bijeenkomst vordert gaat hij de weg weer op (rijdt zijn vrouw?). Professor Peter Nicolaï (oud-advocaat van prinses Margarita en Edwin de Roy van Zuydewijn) van de Partij voor de Dieren neemt deel aan de vergadering vanuit een chalet gehuld in skipak. Alleen Forum voor Democratie en de OSF schitteren door afwezigheid.

Als u een uurtje overheeft moet u die vergadering maar even terugkijken. Met name het laatste gedeelte is interessant, ik heb het voor u geknipt hieronder. Want als alles in kannen en kruiken lijkt, doet commissievoorzitter Margreet de Boer (GroenLinks) een voorstel om de datum waarop de wet behandeld wordt alsnog naar voren te halen. Klaarblijkelijk om de minister enigszins tegemoet te komen.

Toch zijn Nederlanders de grootste fanboys

Lieve lezeressen en lezers, gelukkig nieuwjaar. Hopelijk zitten alle vingertjes er nog aan en ziet u alles nog even helder als in 2022. Over vuurwerk gesproken, in Oekraïne is het elke dag bal. Het Kremlin weet nog geen deuk in een pakje boter te slaan maar de Rus terugdrijven naar Moskou is Kiev ook nog steeds niet gelukt. En er lukt wel meer niet in Oekraïne.

Door en door corrupt

Na het aantreden van Petro Porosjenko als gevolg van de Maidan-revolutie van 2014 deed Oekraïne de Europese Unie grote beloften over het aanpakken van de corruptie in het land. In de Corruption Perceptions Index van Transparency International is daar weinig van te merken, het land is nog steeds door en door corrupt.

Ook een goede graadmeter voor hoe het met een land gaat is de mate van persvrijheid. In 2018 werden Geenstijl, TPO en De Gelderlander door de Europese Unie beschuldigd van het verspreiden van nepnieuws over Oekraïne. Aanjager van die beschuldiging was een tot op de dag van vandaag nog steeds actieve Oekraïense ngo die zich richt op de ‘promotie’ van het land. Later bleek dat de medewerkers het Nederlands niet eens machtig waren. Genoemde media namen de beschuldigingen niet, na het dreigen met een gang naar de rechter moest de Europese Commissie alsnog door de knieën en de onheuse verdachtmakingen intrekken.

wie o wie

Wie een blik werpt op de lijst uit 2021 ziet dat er dit politieke jaar in grote lijnen weinig veranderd is. Wel is Thierry Baudet nog dieper het konijnenhol ingedoken, raaskalt hij inmiddels over reptielen en in scène gezette maanlandingen maar is de voormalig jeune premier voor de derde keer op rij ’t Loden Dalertje. In de peilingen is qua FvD ook geen positieve beweging waarneembaar. Al weet fractiegenoot en “geheelonthouder” Gideon van Meijeren zich in de kijker te spelen door onder meer op drie wielen dronken door de Hofstad te rijden alvorens gearresteerd te worden.

Kamervoorzitter Vera Bergkamp prolongeert ook haar John Leerdam-beker voor meest nutteloze politicus. Vergaderingen zijn onder haar nog steeds een puinhoop, verschil met vorig jaar is dat haar griffier en managementteam zijn opgestapt evenals voorgangster Khadija Arib. Hell, het gehele kabinet liep tijdens de Algemene Beschouwingen zelfs naar buiten!

De Eikel is nog steeds D66’er Sjoerd ‘Dubya’ Sjoerdsma ware het niet dat hij nu zijn titel zal moeten delen met de nepnieuws verspreidende en fascisten-roepende Tjeerd de Groot. En natuurlijk met partijleidster Sigrid Kaag die de MeToo-affaire van Frans van Drimmelen volledig uit de klauw liet lopen. Dram66 maakt zich bovendien met het onwelriekende zusje VOLT hard om hele partijen te gaan verbieden wat bepaaldelijk ook niet bijdraagt aan de populariteit van de partij.

Farid Azarkan en Sylvana Simons zijn net zoals vorig jaar de best geklede Kamerleden, Geert Wilders wordt nog steeds bedreigd en Pieter Omtzigt blijft Pieter Omtzigtdingen doen. Noemenswaardig zijn wellicht de voormalig tassendraagster Sophie Hermans die als VVD-fractievoorzitter overduidelijk het verkeerde vak heeft gekozen en Caroline van der Plas die virtueel het CDA aan het leegeten is. Maar verder is er weinig verandering op de lijst, Mark Rutte is nog steeds de eerste onder zijn gelijken alleen nóg vergeetachtiger.

Het komt alleen (jaren) te laat

Slaaf-technisch is het een heftig kwartaal. Begin september lekte via de internationale pers uit dat de Nederlandse regering voornemens was excuses aan te bieden voor het slavernijverleden en dat dit gepaard zou gaan met een fonds van 200 miljoen euro voor onderwijs en bewustwording over deze zwarte geschiedenis. Twee maanden later kreeg de kwestie nationale tractie dankzij RTL Nieuws.

Daarna was de trein niet meer te stoppen. Een datum lekte uit, een rechtszaak over dat tijdstip volgde, eisen voor herstelbetalingen en welke minister waar wat zou zeggen, verhitte gesprekken op het Catshuis en Sigrid Kaag moest naar Paramaribo.

Een verhit dossier kortom in een toch al roerig jaar waarin de natie - nog maar net herstellende van de coronapandemie - gebukt gaat onder een energie-, stikstof-, asiel- en wooncrisis én een algeheel onbehagen van de burger in een met veel bombarie aangekondigde nieuwe bestuurscultuur. 

Van die cultuuromslag is niets terecht gekomen gezien de recente populariteitscijfers. Na een bijna volledig kalenderjaar te hebben geregeerd is nog steeds een ruime meerderheid van de kiezers (72 procent) ontevreden over de prestaties van het kabinet-Rutte IV.

Dan kan de nieuwe Eerste Kamer zich er eerst over uitspreken

Het probleem van de discussie over de excuses voor het slavernijverleden is dat de eisende partij bestaat uit een potpourri van clubs. Een samenraapsel van tientallen stichtingen en verenigingen die onderling ook weer met elkaar verbonden zijn of juist wegens ruzie met elkander hebben gebroken. Zo kan het dus gebeuren dat (een deel van) de groep die afgelopen week op het Catshuis was iets anders vindt dan de lui die dit weekeinde nog met (bizarre) aanvullende eisen kwamen.

Om het nog complexer te maken: één van die organisaties die onder meer het woord neger wil verbieden en de schulden van de Caribische eilanden en Suriname wil kwijtschelden is Kick out Zwarte Piet. Deze club staat onder leiding van Jerry Afriyie, een Ghanees die behoort tot de Ashanti-stam die zelf in slaven handelde.

En dan is er nog de datum van de excuses waar over gesteggeld wordt. Het dossier is kortom een bende en de affaire is bovendien uitermate pijnlijk voor De Grote Procesbegeleider Mark Rutte die voor het eerst sinds 2010 alle controle lijkt te zijn kwijtgeraakt.