Geenstijl

Stijlloze Stemmenteller Jan van Kampen was voor #GeenPeil in een stembureau in Beverwijk. Wat hij daar van dichtbij meemaakte, zette hem aan het denken over Het Proces van Stemmentellen en de lekken die in Het Systeem der Democratie zitten. Sowieso, zoals in dit topic te lezen is, ging er wel meer mis met het tellen van de officiële stemmen. Maar Jan blijft niet aan de zijlijn staan, hij komt ook met oplossingen. Daarom van ons voor de democratie, nog één keer een #GeenPeil-topic, met het verhaal van Jan van Kampen. Overgenomen van zijn blog: Voor #GeenPeil was ik tijdens #EP2014 in een Beverwijks stembureau tijdens het tellen van de stemmen. Als toeschouwer mag je je nergens mee bemoeien, en moet je je netjes gedragen. Ik heb twee uur in een stoel gezeten, kijkend naar mensen die onze stemmen aan het tellen waren. #DuurtLang. Het tellen van de stemmen in het stembureau waar ik was verliep exact op de volgende manier: De stemmen worden allemaal op één hoop gegooid. Samen verdelen de tellers de stemmen over tafeltjes. Één tafel per partij. De stemmen van een partij worden door één teller geteld. Dus niet de voorkeursstemmen, maar alleen de stemmen op de partij. Als alle stemmen geteld zijn, worden de totalen opgeteld. Als dit gelijk is aan het totaal aantal uitgebrachte stemmen bij het bureau, klopt het. Dan zijn er geen stemmen verdwenen. Vervolgens telt er één iemand per partij de voorkeursstemmen. Deze worden doorgegeven en opgeschreven. Als die totalen weer opgeteld het aantal uitgebrachte stemmen bij het stembureau zijn, klopt de uitslag. Als hacker denk ik bij alles ‘Hoe zou ik dit systeem kunnen slopen?' En eigenlijk is dat niet heel moeilijk.

Stem-hack 1: Bij het verdelen van de stemmen over tafeltjes, zou je als partij X-sympathisant stemmen op partij Y tussen de stemmen op partij X kunnen leggen. Dat valt op als iemand anders daarna de stemmen van die partij gaat tellen, maar niet als je dat zelf gaat doen. De totalen blijven dan kloppen, en bij de voorkeursstemmen tel je die paar stemmen die je ertussen hebt gestopt gewoon op bij de nummer 1 van de partij. Stem-hack 2: Stel dat het gemeenteraadsverkiezingen zijn, en bij partij X staat kandidaat Y op de 6e plek op de lijst. De buurvrouw van Y kan zich bij een groot stembureau opgeven als stemmenteller. Vervolgens kan zij bij het tellen van de voorkeursstemmen de partij van Y gaan tellen, aangezien je zelf mag kiezen wat je gaat tellen. Als ze klaar is met tellen, kan zij Z stemmen bij de nummer 1 van de partij weghalen, en bij Y optellen. Dan is de kans veel groter dat Y in de gemeenteraad komt. De totalen blijven kloppen. Stem-hack 3: Blanco en ongeldige stemmen worden ook maar door één iemand gecontroleerd. Als je partij X haat, kan je dus af en toe een stem op die partij tussen een van die stapels gooien. Je moet dan alleen zorgen dat jij degene bent die die twee stapeltjes telt. Complete chaos creëren Niet echt een hack, maar wel een manier om te zorgen dat de tellers een (paar) uur later thuis zijn: Ga stemmen, lever je stempas in, en probeer op de een of andere manier ongezien je stembiljet mee naar huis te nemen. Dan hebben de tellers bij elke stap een stem tekort volgens hun administratie, en worden alle stemmen minstens 5 keer geteld om zeker te zijn dat hij weg is. Oplossing: Lootjes trekken en dubbelcheck En nu de oplossingen Deze ‘hacks’ zijn eenvoudig op te lossen met een simpele aanpassing. Tellers zouden niet meer zelf moeten mogen bepalen wat ze tellen. Omdat het veelal oudere mensen zijn zonder smartphone, kan je dit oplossen door lootjes te trekken. Nog beter: Een app of website waarin je de namen van de tellers noteert, die vervolgens het hele telproces overneemt. Dan is het pas écht willekeurig. Verder mist er een dubbelcheck. Iedere stapel zou door twee verschillende mensen geteld moeten worden, zodat ze elkaar controleren. Stemmen tellen 2.0: - Stemmen op een hoop gooien. - Samen de stemmen verdelen per partij. - Maak een bak met lootjes. Twee lootjes per partij. - Iedere teller pakt twee lootjes. Als het dezelfde zijn: Teruggooien en opnieuw pakken. - Iedere teller telt de twee stapels die overeenkomen met zijn lootjes, en geeft de uitslag door. Dus nog niet de voorkeursstemmen, maar alleen de stemmen per partij. - Check totalen en dubbelcheck. - Maak weer een bak met lootjes. Twee lootjes per partij. - Iedere teller pakt twee lootjes. Als het dezelfde zijn: Teruggooien en opnieuw pakken. - Iedere teller telt de twee stapels die overeenkomen met zijn lootjes, en geeft de uitslag door. Nu niet het totaal aantal stemmen, maar de voorkeursstemmen. - Check totalen en dubbelcheck - Uitkomst: Een telling die klopt. Stemmen tellen 2.1: Sommige partijen hebben 300 stemmen, en sommige maar 2. Je zou ook twee bakken met lootjes kunnen maken: één met grote partijen, en één met kleine partijen. Iedereen pakt dan een grote en een kleine partij, om de workload te verdelen. Steekproeven Het zou best zo kunnen zijn dat er een dubbelcheck (steekproef) op een andere locatie wordt gedaan, maar zoals het nu gaat, kan je er zeker niet vanuit gaan dat de uitslag die het stembureau doorgeeft klopt. Dat zou eigenlijk wel moeten. En laat dat 'eigenlijk' in de vorige zin maar weg. Jan van Kampen Naschrift redactie: Jan denkt duidelijk na over dingen. Handig om te weten, mocht je 'm willen inschakelen. Om een app te laten bouwen, bijvoorbeeld.