Geenstijl

In de VS woedt op dit moment een nogal verhitte discussie over de positie van webloggers. Aanleiding is de onthulling van enkele blogs, waaronder Thinksecret, die gewag maakten van de Mac Mini. Dit was tegen het zere been van Apple, die het speeltje pas enkele dagen later wereldkundig had willen maken tijdens een gelikte presentatie van Steve Jobs. Apple wil nu dat Thinksecret haar bron vrijgeeft, zodat ze de klokkenluider aan de hoogste boom kunnen knopen. Thinksecret weigert en beroept zich op haar verschoningsrecht. Dus staan ze nu bij de rechter. Een voorlopige uitspraak voorspelt weinig goeds. Het uiteindelijke oordeel moet duidelijkheid geven of webloggers, net als hun collega’s bij kranten en televisie, het recht hebben hun bron te beschermen. Tijd voor wat uitleg over de Nederlandse situatie en tot slot enkele tips voor klokkenluiders. Want bij GeenStijl bent u uiteraard veilig.

Hoewel een paar ouwelijke journalisten weblogs nog proberen af te doen als een hobbymedium met weinig journalistieke waarde, probeert de Raad voor de Journalistiek daarintegen steeds meer controle te krijgen op weblogs. Juridisch heeft de raad geen waarde, maar toch: het schept zo gezegd wel een precedent voor mogelijke nieuwe wetgeving op mediagebied.

Dat de raad van de Journalistiek worstelt met weblogs en nu verschil ziet tussen 'sites' en weblogs is te illustreren aan het feit dat de website van misdaadjournalist Bas van Hout een paar jaar geleden niet eens als een journalistiek product werd gezien.

Maar blijkbaar is dat inzicht aan het veranderen. Zo stelde de Raad onlangs dat de aanwezigheid van een redactiestatuut en een colofon op een website die reportages, beschouwingen en nieuws brengt voldoende is om te spreken van een 'journalistiek medium'. Sterker nog, eenmaal onder die noemer gebracht, probeert de Raad zelfs te oordelen over eventuele reacties onder een artikel. Het feit alleen al dat de raad hierover oordeelt, is trouwens in tegenspraak met de enkele basisregels in de Nederlandse wetgeving. Namelijk dat iemand verantwoordelijk is voor zijn eigen daden, dus ook voor geplaatste comments, maar dat terzijde.

Om terug te komen op de bronbescherming: in Nederland is bij wet niets geregeld. Wetsvoorstellen en stoere plannen zijn inmiddels alweer diep in bureaulades weggestopt. Waarschijnlijk onder invloed van Donner, die niet zoveel op heeft met lastige journalisten. Sterker nog, een paar jaar geleden -nog voor Donner- moest een journalist naar de gevangenis omdat hij het Openbaar Ministerie 'niets te vertellen had' over zijn bron.

Gijzeling van een journalist komt in Nederland nauwelijks voor, een rechter moet de zwaarte van een gijzeling afwegen tegenover de bronbescherming die van een journalist verwacht mag worden. Het innemen van computers is tegenwoordig echter zo geregeld en gaat meestal aan een gijzeling vooraf. Dit kwam op de redactieburelen puur theoretisch al even ter sprake kwam in de kwestie over het uitlekken van vertrouwelijke dossiers bij de Kmar. In deze zaak was uw redactie trouwens graag wezen lo-lo-loggen uit de cel. Maar gelukkig biedt internet ook nieuwe mogelijkheden voor tipgevers om te voorkomen dat de journalist/website/weblog in de problemen komt na een publicatie. Dankzij internet kan een tipgever zichzelf iets gemakkelijker buiten schot houden zelfs.

Klokkenluiders en tipgevers zijn dus meer dan welkom om via GeenStijl misstanden aan de kaak te stellen. In tegenstelling tot oude media is GeenStijl sneller, directer en al net zo discreet. Leuke bijkomstigheid is dat u extra informatie gewoon in de comments onder 'uw' artikel plempt! Dus hier wat tips:

• Tip GeenStijl, als het gaat om 'grote' zaken eerst eens anoniem: Maak een hotmailaccountje aan vanachter een proxy, zodat zelfs de redactie u niet kent. Puur uit zelfbescherming. U voorkomt dat de redactie achteraf in een lastig parket verwikkeld raakt, mocht een rechter inzage eisen en bijvoobeeld computers in beslag gaat nemen, of zelfs redactieleden wil gijzelen.
• Zorg voor genoeg specifieke gegevens zodat de redactie uw claim kan controleren, vage roddels, achterklap en 'via via' verhalen zijn niet genoeg.
• Stuur geen gestolen informatie, verkoop die maar aan een roddelblad of krant. En maak aannemelijk dat uw informatie niet gestolen is. Want dan is er weinig aan de hand