Lijstje. Acht domme argumenten voor optimisme
De Sint is weer in het land en daarmee is traditiegetrouw het lijstjesseizoen geopend. Volkskrant trapt af met de column van Frank Kalshoven, waarin hij acht argumenten oplepelt waarom we dansend, zingend en juichend door de crisis heen moeten flierefluiten. Als het aan de directeur van De Argumentenfabriek (een adviesbureautje waar opvallend veel publieke en semi-publieke instellingen [Stellingen van Kalshoven in schuinschrift]
Eén: Nederland heeft een welvarende uitgangspositie. We worden steeds rijker; we delen eerlijk; de armoede daalt gestaag; we zijn vermogend. Dat zijn geen fabels, dat zijn feiten.
Feiten? De zorgkosten stijgen zorgwekkend hard terwijl hulpbehoevenden nu al massaal in bed liggen te poepen. De bouw (een enorme sector vol laagopgeleide, moeilijk om te scholen hardwerkende Nederlanders) staat op instorten. Pensioenen (en dus toekomstige welvaartsgarantie) verdampen. Meer dan twee miljoen huishoudens hebben betalingsachterstanden. En de belastingen op hogere inkomens stijgen, waardoor de algehele koopkracht daalt. GS Factcheck: welvarende uitgangspositie, sure. Maar nog steeds gefundeerd in de niet meer bestaande consumptiebubbel van de afgelopen twee decennia. Probeer hier over vijf jaar nog maar eens bij te grinniken.
Twee: Nederland staat goed gepositioneerd voor toekomstige groei. Op lange termijn gaat het bij welvaartsstijging om de kwaliteit van de beroepsbevolking, goede infrastructuur, een up-to-date kapitaalgoederenvoorraad, de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technologie, goed werkende instituties en stabiel overheidsbeleid. Nederland scoort op dit type fundamentele factoren prima.
Goed werkende instituties? Stabiel beleid? Politiek en DNB zijn door een parlementaire commissie tot prutsers bestempeld, er kwamen en gingen zes kabinetten in tien jaar, en de kwaliteit van de beroepsbevolking staat onder toenemende druk dankzij aanhoudende diploma-inflatie die we aan frauderende onderwijsinstellingen te danken hebben, terwijl in het nieuwe regeerakkoord de drempels voor toegankelijk hoger onderwijs behoorlijk opgehoogd zijn. GS Factcheck: De 'fundamentele factoren' van Kalshoven zijn helemaal niet 'prima', die zijn door en door verrot. De ontkenning van die feiten door de directeur van een overheidsadviesbureau is een regelrechte bedreiging voor de toekomstige groei en welvaart.
Drie: Nederland heeft en houdt zijn openbare financiën op orde. Er is geen risico op een explosief groeiende staatsschuld. De hoge kredietwaardigheid van de staat is veilig.
Wat koopt Nederland voor haar eigen stabiele kredietwaardigheid, als er een overkoepelende organisatie in Brussel zit die besloten heeft dat Nederland het uitkeringsloket van Europa moet zijn voor alle Zuid-Europese 'broeders' die om onze overschotten staan te bedelen? Dat de Nederlandse staatsschuld niet explosief groeit, wil niet zeggen dat er voldoende reserves zijn om elders in de muntunie de gapende gaten mee te dichten, of om de internationale economische onzekerheid mee te stabiliseren. De financiën van de Europrovincie Nederlandje zijn irrelevant in het grotere geheel van de eurozone. En die wankelt nog jaren verder.
Vier: De wereld, inclusief Nederland, heeft grote stappen gezet in het verwerken van de dreun die is uitgedeeld in oktober 2008. Dat was niet leuk, dat is de komende jaren evenmin aangenaam, maar dat gaat over.
Nou hè, dat was echt eventjes niet zo leuk, zomaar even gewezen worden op het feit dat we allemaal nogal boven onze stand hebben geleefd. Nou nou, poeh poeh, foei en even schrikken, maar gelukkig weten we nu dat het aan onszelf ligt en kunnen we de draad weer oppakken. In 2008 liepen we gewoon eventjes baf, zomaar tegen een muur, maar nu weten we dat het even anders moet. We hebben het in onze oortjes geknoopt en vol goede moed zijn we de weg naar het land van Melk & Honing weer ingeslagen. Pom pom pom.
Vijf: De crisis op de huizenmarkt is bijna achter de rug. De spelregels voor de toekomst zijn helder gemaakt door het nieuwe kabinet. Die leiden nog tot een prijsdaling van pakweg 10 procent. En dan is het leed geleden.
Crisis op de huizenmarkt? Joh, maak je niet druk. De leegstand van 266.000+ woningen is ook maar een snel stijgend cijfer. Dankij Rutte 2.1 zijn er nu nieuwe regels en die zijn altijd sterker dan de markt. Geen zorgen, door de afschaffing van de hypotheekrente, het blokkeren van startershypotheken en de verplichte energielabels voor woningen zullen de prijzen heus niet verder dalen, zal de leegstand echt niet verder oplopen en gaan er helemaal geen honderdduizenden gezinnen een enorm verlies lijden op hun huizen en hypotheken.
Zes: De economische tegenslag leidt tot creatieve destructie bij ondernemingen. Beroerde banken, slechte bouwers, tobbende tuindersondernemingen, nutteloze consultantfirma's: ze moeten inkrimpen of leggen het loodje. Zo'n crisis is ook een manier waarop de economie eens lekker wordt opgeschud.
Eindelijk een zinnig argument om positief te zijn: Kalshoven voorspelt hier het failliet van zijn eigen consultancyfirma. Samen met alle coaches, tussenhandelaartjes en PR-bureautjes behoort De Argumentenfabriek tot een rudimentair onderdeel van de economie: ondernemingen die alleen in een economie van overschot kunnen overleven, maar als eersten in de problemen komen als het geld op is. In dit subtiel op zes verstopte argument zit de dubbele agenda van Kalshoven: 'Blijf positief, blijf geld uitgeven, BLIJF. MIJ. INHUREN!' Haha. We hebben je wel door, luchtverkopertje. Verder is het inderdaad prima als beroerde bedrijven het loodje leggen, maar of we nog zo hard moeten juichen wanneer veel kleine ondernemers in deze dominodans mee omvallen, waarna grote en goed geöliede klantenhaatmachines met een wereldwijd bekend logo de gevallen gaten opvullen zonder er enige vorm van eerlijke service of persoonlijke dienstverlening tegenover te zetten: tsja. Twijfelachtig.
Zeven: Budgetschaarste dwingt publieke sectoren te veranderen. Meer publieke waarde leveren voor minder belastinggeld - een paar jaar geleden nog een kreet van revolutionairen - is nu een algemeen aanvaard uitgangspunt bij bestuurders. Nederland heeft in de toekomst een effectievere en efficiëntere publieke sector dan nu.
Hmm, even het regeerakkoord er bij pakken. Ah nee, we lezen toch echt alleen belastingverhogingen en lastenverzwaringen voor de burger, maar nauwelijks inkrimping van de bureaucratie. De overheid kampt niet met budgetschaarste, maar krijgt juist nog meer geld en meer middelen ter beschikking om te pretenderen dat ze de crisis gaat aanpakken. Vuistregel voor budgetschaarste bij de overheid: zo lang dit soort niksnutten én hun functietitels nog bestaan, kan er nog verder in het overheidsvlees gesneden worden. Deze vuistregel verplaatst naar de praktijk: verkwisting van taxpoet om de banenmachine van de overheid draaiende te houden, stopt nooit.
Acht: De tegenslag zet Nederlanders met beide benen op de grond. Van een natie van spaarders werden we een volk van leners. Van een natie van noeste werkers werden we een natie met verworven werknemersrechten. Met weer wat meer spaarzin en een opgepoetst arbeidsethos gaan we de toekomst verstandiger in.
Filosofisch hoor. Jammer dat er een regeerakkoord tegenover staat waarbij tweeverdieners aan hun keukentafel konden uitrekenen dat het economisch rendabeler is om minder te gaan werken, omdat op die manier lastenverzwaringen minder hard aankomen. Dat is dus het opgepoetste arbeidsethos waarmee we het de komende jaren moeten doen. Maar met het optimisme van Kalshoven in het achterhoofd, zullen we daarbij grinniken tot we onszelf over de rand van de financiële afgrond gelachen hebben.
P.S. De wiki van luchtverkoper Frank Kalshoven is geschreven door zijn eigen personeel. Just saying.