Moody blues
De VPRO (Goudzoekers) dook weer eens in de 'haute finance' wereld. De presentator kreeg op een winderig plein van een soort 'deep throat' met FBI-zonnebril een prospectus. Experts herkennen direct de financieel aardrijkskundige Van Engelen. Het betrof een standaardlening met verpakte Nederlandse hypotheken. Securitisatie revisited, van "zeker Delta Lloyd". Niets geheimzinnigs aan. In de VS waren het deze rommelhypotheken die de kredietcrisis veroorzaakten. En dus suggereerde de intro van Goudzoekers dat de banken weer lekker aan het rommelen zijn met moeilijk uitspreekbare producten, waarmee de naar eigen zeggen hoogopgeleide presentatoren bewezen dat het herlezen van Arnold Heertjes 'Kern van de Economie' geen overbodige luxe is. Curieus is dat de ware schuldigen niet werden genoemd, namelijk de kredietbeoordelaars. Dat verbaast mij niet. Europa heeft zijn ziel verkocht aan de VS en de Faustiaanse schuld is nog niet afbetaald.Er zijn slechts 3 kredietbeoordelaars: Moodys, Standard & Poors en Fitch. En het zijn allemaal Amerikaanse ondernemingen, hoewel Fitch deel uitmaakt van het Franse Fimalac. Moodys is beursgenoteerd met als grootaandeelhouder de bekende belegger Warren Buffet. S&P is onderdeel van uitgever McGraw-Hill. En Amerikaans zijn betekent: winst maken voor de aandeelhouder. Ik vind dat bedrijfsmodel verrot. Die bedrijven worden betaald door de banken om de leningen namens de belegger te beoordelen, die vervolgens door dezelfde bank worden verkocht. Hoe verzin je het?
Maar alsof er niets is gebeurd, zijn de ratingbedrijven weer volop in bedrijf. Zo gaf Moody's een waarschuwing over de Nederlandse hypotheekmarkt. Maar dat weerhoudt Moody's er niet van de hoogste rating aan een 'securitisatie' van 750 miljoen te geven! Ik zie daar wel een probleempje.
Vergis je niet. De ratingbedrijven zijn machtig. Toen Moody's de Italiaanse banken afwaardeerde en zelfs de drie grootste Franse banken (waaronder BNP Paribas, de grootste bank ter wereld) waarschuwde, gingen de koersen met procenten omlaag. Een verlaging van de rating maakt lenen voor die banken duurder, waardoor het Europese bedrijfsleven en consumenten ook duurder uit zijn. Ook in de Griekse kwestie spelen deze Amerikaanse commerciële bedrijven een dubieuze rol. Het zijn indirect de Moody's en soortgenoten die bepalen dat ING haar Griekse leningen moet afwaarderen door de rating van Griekenland te verlagen.
Er is een onheilspellende kongsi gaande met nog een private instelling: de ISDA. Deze club bepaalt wanneer er een zogenaamd 'credit event' plaatsvindt. Bijvoorbeeld dat er geen rente meer wordt betaald. Het is een internationale organisatie maar met het hoofdkantoor in de VS. En in het credit event committee zitten opvallend veel Amerikaanse hedgefondsen die garen spinnen bij dit soort gebeurtenissen. Want een credit event is weer een signaal voor de ratingbedrijven en zo is de cirkel rond.
Hoogste tijd voor verandering. Europa kan niet langer toestaan dat private bedrijven uit VS bepalen wat de kredietwaardigheid van haar financiële instituties is. Duitsland lijkt voortouw te nemen en wil een eigen ratingbureau (zie hier). Maar ook de Europese toezichthouder op Europese markten (de EMSA met Nederlander Steven Maijoor aan top) komt in actie. De Amerikanen komen onder Europese regelgeving of anders geen vergunning. De euro heeft het moeilijk, maar als de munt wordt opgeblazen, dan wel graag door Europa zelf en niet door Amerikaanse opportunisten.