Column: Boris van der Ham
We hebben een mol op de klimaattop in Bali en zijn naam is Boris van der Ham. Normaal gesproken onze weekend- columnist, maar omdat de vele loeiende airco's in het viersterrenresort afgelopen zondag teveel stroom trokken, kregen wij zijn tekst pas vanochtend vroeg aangeleverd. Boris blijkt, overigens geheel buiten ons medeweten om, deel uit te maken van de Kamerdelegatie die deze week het CO2-feestje aan de andere kant van de wereld bezoekt. Op uw kosten is lekker klimaat neutraal de oversteek gemaakt. Voor wie echt geïnteresseerd is: Boris houdt op zijn eigen weplok ook een dagboek bij. Het milieu dus. Vandaag is het feest in huize Gore, omdat hij de fel begeerde Nobelprijs voor de Vrede krijgt uitgereikt. Niet helemaal terecht, aldus Van der Ham. De onderscheiding had eigenlijk naar Greg Nickels moeten gaan. Wie? Ja, Greg Nickels!
Pleidooi voor de Nobelprijs voor Greg Nickels
Vandaag ontvangt Al Gore de Nobelprijs voor de Vrede. Hij wordt beloond voor een indrukwekkend staaltje milieubewustwording. Gore's film 'An Inconvenient Truth' heeft als vliegwiel gefungeerd voor het milieudebat. Waar de verzuurde milieuorganisaties jarenlang probeerde burgers wakker te schudden over klimaatveranderingen en schone energie, lukte het de voormalig vice-president wel. Gore werd zelfs regelmatig aangehaald toen de Europese regeringsleiders begin dit jaar ambitieuze klimaatdoelen vaststelden. Gore's naam viel ook bij veel nationale verkiezingscampagnes: Australië weigerde tot voor kort het Kyoto-protocol te tekenen, maar de nieuwe regering heeft nu besloten dat wel te doen. Er is ook kritiek op Gore. Zijn film zou de boel wel heel erg simplificeren, en op een aantal punten zelfs wetenschappelijk niet deugen. Daarom heeft het Nobelprijscomité, naast Gore, ook het International Panel for Climate Change vandaag op het podium. Hierin zijn vele honderden wetenschappers verenigd die hard hebben vastgesteld dat broeikasgassen als CO2 en methaan een opwarmend effect hebben op het klimaat.
Tuurlijk zijn er altijd nog een klein groepje wetenschappers die stellen dat de gemeten opwarming weinig met CO2 te maken heeft. Het zou komen door een recente toename van de zonneactiviteit, of worden veroorzaakt doordat het magma aan de binnenkant aarde warmer is geworden. Het CO2-verhaal is volgens hen de 'hottest hoax' van het decennium! Maar zelfs als je hun theorie serieus neemt is het inzetten op alternatieve energie zinnig. Het huidige energiegebruik vervuilt immers niet alleen via CO2-uitstoot. Er komen bij verbranding van fossiele brandstof schadelijke roetdelen vrij. Nog steeds gaan daaraan vele duizenden mensen per jaar éérder dood in Nederland. In Indiase steden sterven er jaarlijks 500.000 vrouwen en kinderen voortijdig. Een ander argument vóór schone energie is de economische opmars van India en China. De druk op de productiecapaciteit van ouderwetse brandstoffen neemt daardoor flink toe. Bovendien wordt de olieprijs door levering van brandstoffen uit politiek instabiele landen onvoorspelbaarder. Volgens zakenbank Goldman Sachs heeft dat tot gevolg dat, uit angst voor het onzekere, regelmatig investeringen worden uitgesteld, wat welvaartsverlies oplevert. Zij stellen dat energie uit wind en zon (zelfs met alle onzekerheden die de opwekking daarvan meebrengen) stabieler is. Uit Brits onderzoek blijkt zelfs dat een toename van maar 10 % aan alternatieve energiebronnen Europa een 'Avoided-GDP-Losses' had kunnen opleveren van tussen 29 en 53 miljard dollar!
Prima dus dat Gore en het IPCC die Nobelprijs krijgen. Maar toch knaagt er wat. Het agenderen van duurzaamheidvraagstukken is immers een stuk eenvoudiger dan het oplossen ervan. Cynici stellen terecht dat Gore als vice-president maar zeer beperkt zelf beleid heeft gemaakt. Nationale Amerikaanse politici hebben over het algemeen niet zo'n goede record wat betreft klimaatbeleid.
Hoe anders is dat met de Amerikaan Greg Nickels. "Wie?" Nou, Greg Nickels is burgemeester van Seattle. In 2004 begon hij een platform voor Amerikaanse lokale politici die niets ophadden met de regering van Bush inzake klimaat. Hij besloot zelf maatregelen te nemen, los van de Amerikaanse regering. Eind 2005 hadden al 150 burgemeesters en gouverneurs zich bij Nickels aangesloten. Onder hen zowel linkse Democraten als rechtse Republikeinen. Allen zagen ze dagelijks de problemen van roetuitstoot en energieverkwisting. Twee jaar geleden prees Bill Clinton hen al tijdens de klimaattop in Montreal. Nickels was zelf ook aanwezig en tijdens een side-event heb ik hem een warm pleidooi horen houden over praktisch milieu en klimaatbeleid in steden. Niet zo glamourous als de film van Gore, maar wel zeer effectief. Inmiddels heeft het stedennetwerk zich uitgebreid tot 720 deelnemers, en is het verbonden aan Chinese steden die de praktische oplossingen van elkaar overnemen. En wat Europa en de Verenigde Naties nooit is gelukt, lukte Nickels wel: via de binnenlandse druk is de Bush-regering eindelijk wat gaan schuiven op schone energie. Kortom: de volgende Nobelprijs moet wat mij betreft wéér naar een Amerikaan. The winner is: 'Greg Nickels'!
Boris van der Ham