En wel hierom

VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans werd afgelopen week tijdens een debat over de Voorjaarsnota door PVV-leider Geert Wilders gevraagd ‘hoelang zij nog de ambitie heeft om de assistent, de tassendrager, van de heer Rutte te blijven’.

Hermans begon te huilen, fractievoorzitters Jesse Klaver (GroenLinks), Jan Paternotte (D66) en Pieter Heerma (CDA) wisten niet hoe snel ze het moesten opnemen voor Hermans.

We hadden dus het voornemen om van deze tropische zaterdag een uitgebreid researchtraject te volgen en met een breed exposé te komen over hoe vaak de term ‘tassendrager’ is gebruikt op basis van onderzoek in de Handelingen – zeg maar de notulen – van de Tweede Kamer. 

Dat ging dus lekker snel qua actualiteit: twee resultaten. Het eerste is het debat van deze week, het vorige van donderdag 29 april 2021 over de Toeslagenaffaire. Vorig jaar dus.

Daar zei diezelfde Wilders tegen diezelfde Hermans: “U gedraagt zich als een assistente. Daar is niets mis mee, hoor, met het zijn van politiek assistent. Waarschijnlijk heeft u een heel leuke tijd gehad. Maar u bent nu fractievoorzitter en u gedraagt zich nog steeds als de politiek assistent, als de tassendrager, als de masseuse of weet ik hoe je het moet noemen, van de premier. Dat is wat u doet!”

Toen ging ze niet huilen.

Gelukkig gaat Mark Rutte er korte metten mee maken

Het staatspersbureau van Oekraïne Ukrinform meldde afgelopen week dat minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) de voorzitter van het Oekraïense parlement Ruslan Stefanchuk zou hebben toegezegd dat het Koninkrijk de wens van het land om toe te treden tot de Europese Unie zal steunen.

Nepnieuws natuurlijk. Mark Rutte heeft het Nederlandse volk na het referendum over het Associatieverdrag met Oekraïne beloofd dat het land nooit lid zal worden van de EU. En Mark Rutte zal uiteraard woord houden.

Ondertussen sorteert Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen voor op toetreding van het land tot de EU. Zaterdag was ze weer in Kiev om de kwestie te bespreken. Eind deze maand brengen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Franse president Emmanuel Macron en de Italiaanse premier Mario Draghi een bezoek aan Kiev.

Nieuwsuur-presentator en Zomergasten-fluisteraar Jeroen Wollaars zag het echter goed op dat dekselse Twitter: 'Vopke Gukstra' zei toch echt iets anders.

De Gideon van Meijeren van D66

De Tweede Kamer sprak begin maart met Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66) over de omgangsvormen binnen het parlement. Sindsdien gaat het ietwat beter, al heeft vooral ondervoorzitter Martin Bosma (PVV) daar vooral de hand in. Zo riep hij onlangs FvD'er Gideon van Meijeren tot de orde zonder de volledige vergadering te laten ontsporen zoals Bergkamp doorgaans doet. Dinsdag tijdens de Regeling van Werkzaamheden greep Bergkamp echter wel in. Eerder genoemde Bosma vroeg als mediawoordvoerder een debat aan over uitspraken van minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf (D66) over een uitzending van actualiteitenrubriek Ongehoord Nederland waarin het woord 'omvolking' was gebruikt.

Bij Beau had Dijkgraaf daar over gezegd: "Ik ga daar niet over, maar gewoon als burger vind ik het problematisch dat dat soort informatie ongefilterd doorgaat. Daar moeten we toch kanttekeningen bij zetten." Opmerkelijke uitspraak van Dijkgraaf daar zijn eigen staatssecretaris en partijgenote Gunay Uslu verantwoordelijk is voor de publieke omroep.

Het onderscheid dat Dijkgraaf maakte tussen zijn functioneren als minister en als burger vond Bosma 'staatsrechtelijk een bizarre figuur'. En daar wilde hij een debat over. Enter Sjoerd Sjoerdsma. "Voorzitter. Als de heer Bosma en de PVV willen uitleggen waarom zij deze extreemrechtse omvolkingstheorieën aanhangen, van harte welkom, maar niet in dit debat. Geen steun." En dat gaf gedoe. Maar: Bergkamp gaf Sjoerdsma uiteindelijk een tik op de vingers.

Inzake de vijfde colonne van D66 binnen de NPO

Het is onvermijdelijk dat in Nederland partijkartelland bestuurders met politieke affiliaties aantreden. Zie bijvoorbeeld de Hoge Colleges van Staat: de Raad van State met Thom de Graaf (D66) en de Algemene Rekenkamer met Arno Visser (VVD). Alleen Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen is partijloos. De NPO is geen Hoog College van Staat maar het komt er wel in de buurt qua invloed.

Wat ons brengt op de onthullingen over Shula Rijxman dit weekeinde. Haar voorganger als voorzitter van de Raad van Bestuur van de NPO was Henk Hagoort, die bekend stond als CDA'er. De tot voor kort collega's van Rijxman in de Raad van Bestuur zijn de nog steeds zittende PvdA-veteraan Martijn van Dam en CDA-denker en Wilders-criticus Paul Doop. Voorzitter van de Raad van Toezicht is oud-D66'er en nog steeds VVD'er Tjibbe Joustra. Kun je wat van vinden maar we weten in ieder geval van welke partij ze zijn.

Hoe anders is het met Rijxman. Want ja, ze stemde naar eigen zeggen wel op D66 maar de beschuldigingen dat ze onderdeel zou uitmaken van de sociaal-liberale kaste vond ze maar 'strontvervelend'.  Dankzij de onthullingen weten we nu dat er een direct lijntje liep tussen de toenmalige baas van de NPO en D66-leidster Sigrid Kaag. En dat Rijxman zich bij Nieuwsuur beklaagde over een interview met Kaag. Zelf zegt Rijxman over die betrokkenheid: "Natuurlijk heb ik Sigrid Kaag weleens geadviseerd, ook in campagnetijd, want ik ken haar goed. Maar ik ken ook andere politici goed. Ik geef iederéén adviezen, niet alleen D66." Kapotbenieuwd naar haar adviezen voor Geert Wilders en Thierry Baudet.

Dit worden 12 more years

Realtime archiveren: SMS'jes wissen, doorsturen of parafraserend doorbellen naar top-ambtenaren. Minister-president Mark Rutte had er tot voor kort een dagtaak aan wegens de beperkte inhoud van zijn eeuwenoude Nokia. "Wat krijg je als het woord 'smoes' zonder klinkers schrijft?", opende een snedige BBB-voorvrouw Caroline van der Plas haar bijdrage aan het debat over de affaire afgelopen donderdag.

Enkele uren later ontplofte de premier op voor zijn doen ongekende wijze:

"Mevrouw Van der Plas, wat zou de reden zijn dat steeds meer Nederlanders zeggen dat ze niet meer naar de debatten op televisie kijken? Omdat alles begint bij wantrouwen, bij een absoluut fundamenteel gevoel dat de zaak wordt geflest, belazerd et cetera. Dat gebeurt keer op keer in de debatten. Mensen krijgen soms de kans niet meer om het op een rustige manier uit te leggen. Ik merk het ook in de ministerraad als we erover praten. Collega's zeggen: we vinden de baan mooi, maar wat zijn de debatten in de Tweede Kamer ingewikkeld en soms onaangenaam en wat gaat het tekeer. U mag mij alles vragen. Ik zal me overal over verantwoorden, maar het gaat om die basale toon. Wat mevrouw Van der Plas hier ook doet, is zeggen: zie je wel, er is een patroon, een optelsom. 

Maar dat is natuurlijk zó vals! Want daarmee zeg je: joh, je krijgt de kans niet eens meer om al die aparte momenten te verdedigen en uit te leggen, want die beschouwen wij als onderdeel van een patroon en daar past ook dit weer in. Ik ga daar vandaag in dit debat eens echt een keer flink tegenin en dat zal ik ook blijven doen; u kunt erop rekenen."

In grote lijnen kwam de kogel toch echt van links

NRC is een serie podcasts aan het bouwen rondom het fenomeen Pim Fortuyn. Vrijdag verscheen aflevering 5 (hierna komt er nog eentje). Nummer vijf blijkt voor de liefhebber pikant. Chef Haagse redactie Guus Valk onderzoekt in deze episode de stelling 'de kogel kwam van links'. De aflevering is een observatie van het politiek-journalistiek-activistisch-complex versus Fortuyn destijds.

Een zeer luisterenswaardige podcast omdat Valk ook zijn eigen NRC op de snijtafel legt. Mark Kranenburg (één van Valks voorgangers), voormalig hoofdredacteur Folkert Jensma (bekend van Het Commentaar op zes mei 2002) en in een bijrol Wouke van Scherrenburg ("Wij hebben Fortuyn niet gedemoniseerd, hij demoniseerde ons") zijn niet bereid tot een mea culpa. Valk - van een andere generatie (1977), voornoemden zijn allemaal boomers - komt tot een andere conclusie.

Houd toch een beetje rekening met Kauthar Bouchallikht, lui

Weet u wat ook traumatiserend was? De beelden van de instortende WTC-torens toen moslimterroristen met hun gekaapte vliegtuigen duizenden de dood injoegen. De laatste woorden van Kevin Cosgrove die de alarmcentrale aan de lijn had toen hij vanaf de 105e verdieping van de Zuidelijke Toren om hulp smeekte totdat het donderend geraas van het ineenzakken van de toren hoorbaar werd en de verbinding verbroken. Dat Pim Fortuyn op laffe wijze werd geëxecuteerd door de extreemlinkse milieuterrorist Volkert van der Graaf. Dat diezelfde avond nog de Wageningse GroenLinks-wethouder Jack Bogers met de club Milieu Offensief belde om te zeggen dat de dader hún Volkert was. Daardoor maakte hij het politieonderzoek kapot. Later moest Bogers een boete van 500 euro betalen en kreeg hij een gemeentelijke onderscheiding.

Het moment dat duidelijk werd dat collega Theo van Gogh was neergeschoten, gekeeld en gestoken door de moslimterrorist Mohammed Bouyeri. Die zomerdag in 2007 dat een politieagent zei dat ik mijn kantoor-werfkelder in Utrecht niet mocht verlaten omdat er een zelfgemaakte bom was aangetroffen in het hoofdkantoor van DWARS even verderop en de EOD de Oudegracht had afgesloten. Jesse Klaver was toen overigens secretaris van de jeugdbeweging van GroenLinks.

De bomaanslagen op de marathon van Boston in 2013 gepleegd door moslimterroristen/broers Tsarnajev en het beeld van de 29-jarige Krystle Campbell levenloos op haar rug, de ogen open. De islamitische aanslag in 2015 die een groot deel van de redactie van Charlie Hebdo het leven kostte; de video van het achteloos doodschieten van de toegesnelde politieagent en reeds gewond geraakte Ahmed Merabet. De zwarte vrijdag in november later dat jaar toen er maar liefst zes aanslagen in Parijs plaatsvonden met als dieptepunt de executies in concertzaal Bataclan. Het verhaal van de kennis die tot in detail beschreef hoe hij op het terras van restaurant La Belle Équipe in het 11e arrondissement werd neergeschoten, 19 gasten om hem heen minder gelukkig. De vele moslimaanslagen die daarna plaatsvonden in West-Europa en de bijbehorende beelden van uiteengereten, neergeschoten of aan stukken gereden lichamen van mannen, vrouwen en kinderen. De honderden ISIS-filmpjes van de meest gruwelijke moorden uit naam van de islam.

Dus ja, ik begrijp GroenLinks Kamerlid Kauthar Bouchallikht en haar trauma's wel. Het moet niet leuk zijn geweest om als 7-jarige de opkomst en ondergang van Pim Fortuyn meegemaakt te hebben en dan opeens met zo'n dekselse televisieserie geconfronteerd te worden.

Arm kind.

Drie redenen waarom

Het werd deze week bekend dat het kabinet een 'forensisch opsporingsteam' naar Oekraïne stuurt, hoofdzakelijk bestaande uit personeel van de Koninklijke Marechaussee (KMAR). Oekraïne heeft het Internationaal Strafhof en de EU-lidstaten gevraagd om ondersteuning bij het opsporingsonderzoek met betrekking tot oorlogsmisdrijven gepleegd in Oekraïne. Het forensisch opsporingsteam gaat begin mei aan de slag. In principe gebeurt dat gedurende twee weken op diverse locaties in de omgeving van Kiev. 

Naast forensische opsporingsambtenaren bestaat het ongeveer 30-koppige team uit rechercheurs van de KMAR, opruimingsexperts van de Explosieven Opruimingsdienst, medisch personeel, een tolk en een team van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten. Aanleiding zijn natuurlijk de vreselijke beelden uit Bucha en Irpin, wandaden gepleegd door de Russen.

Waar echter met geen woord over wordt gerept in het communiqué van de Rijksoverheid vrijdag, zijn de mogelijke oorlogsmisdrijven gepleegd door de Oekraïense strijdkrachten. Daar zijn namelijk ook aanwijzingen voor. Mensenrechtenwaakhond Human Rights Watch riep in maart Oekraïne op te stoppen met het vernederen van Russische krijgsgevangenen, dat is volgens de organisatie in strijd met de Geneefse Conventies.

En nog even over Sigrid Kaag

Zoals voorspeld heeft D66-leidster Sigrid Kaag de Metoo-affaire rondom Frans van Drimmelen overleefd, de plausibele ontkenning deed z'n werk. Het leverde voor D66 donderdag wel een magnifieke puinhoop van een persconferentie op die onvermijdelijk deed terugdenken aan de beste/slechtste tijden van de LPF. Dat het imago van Kaag definitief gebutst is, ligt in de rede. Voor iemand die naar eigen zeggen haar hand er niet voor omdraait om te onderhandelen over chemische wapens met de Syrische dictator/massamoordenaar Bashar al Assad, oogde Kaag toch ietwat wiebelig voor het zaaltje gevuld met eenvoudige journalisten. Langzaam maar zeker namen de tics haar gezicht over. Het is natuurlijk ook even wennen als je jaren hebt kunnen rekenen op een gunstige pers (en NPO documentaires) en het lam opeens leeuw wordt.

**De zon schijnt alleen voor Sigrid
**Enige oprechte moment was de gulle lach van Kaag toen een journalist haar de vraag stelde of ze 'een zwak' koesterde voor Van Drimmelen die haar bij D66 geïntroduceerd had. De plotsklaps in het licht blikkerende ivoren wachters lieten er geen misverstand over bestaan: Kaag is niet onder de indruk van corporale onooglijke mannetjes als Van Drimmelen, hoe hoog ze dan ook in de boom mogen zitten. Dat was een charmant barstje in een verder ondoordringbaar pantser van een ijskonijn dat overduidelijk moeite heeft met empathie. Iets waar partijvoorzitter Victor Everhardt ook achterkwam, binnenkort zal hij onvermijdelijk zijn biezen moeten pakken. De zon schijnt alleen voor Sigrid.

Maar deze Bassiehof gaat over Geert Wilders. Afgelopen maand deelde de PVV-leider op zijn Twitter verschillende bedreigingen uit islamhoek. Het is een grote frustratie van Wilders dat er met een groot deel van de bedreigingen aan zijn adres - met name die uit het buitenland - weinig wordt gedaan. Hij kondigde eerder deze maand dan ook artikel 12 procedures aan om het Openbaar Ministerie (OM) proberen te dwingen alsnog actie te ondernemen.

En All the Kaag's men ook

Een vorm van oude bestuurscultuur is plausible deniability; de plausibele ontkenning. De term raakte in zwang onder het presidentschap van John F. Kennedy. De CIA was toen als een wilde bezig met illegale operaties over de hele wereld en het zou verdomd vervelend zijn, dat als die ontdekt werden, er een link met de president zou opduiken. Dus Kennedy werd formeel niet ingelicht (lees: op herleidbare papieren documenten) zodat hij betrokkenheid geloofwaardig zou kunnen ontkennen; de bedoeling was dat elk spoor naar het Witte Huis onvindbaar zou zijn. Dus dat ging allemaal mondeling. Eén van zijn latere opvolgers Richard Nixon probeerde dat ook maar dat liep niet best af omdat hij al die gesprekken opnam. Wat ons brengt op D66-leidster Sigrid Kaag.

Zaterdag werd bekend dat 1. de vertrouwelijke bijlage van het onderzoek naar overschrijdend gedrag van partijprominent Frans van Drimmelen iets anders concludeert dan het openbare rapport en 2. dat dit geheime rapport in de doofpot is verdwenen. Later op de dag volgde een verklaring van de partij waarin gesteld werd dat het partijbestuur niet verantwoordelijk was voor de doofpot, dat was op verzoek van 'betrokkenen'. En belangrijker: "Onze partijleider Sigrid Kaag had en heeft geen inzage in de vertrouwelijke bijlage bij het BING-rapport." Ergo: Kaag wist van niets, klinkt plausibel nietwaar.

Maar hoe geloofwaardig is dat?

Eind februari vorig jaar kwam het openbare gedeelte van het rapport over Van Drimmelen naar buiten. Dat pleitte Van Drimmelen een soort van vrij. Kaag nam er genoegen mee: "Uit het rapport blijkt voor mij nergens dat in onze vereniging sprake is van een structureel onveilige omgeving." Maar Kaag wist dat er een vertrouwelijke bijlage stond aan te komen, dat stond letterlijk in het rapport.

***All the Kaag's men
***Woensdag 17 maart 2021 waren de Tweede Kamerverkiezingen. Laat het nou net die dag zijn - kort voor het sluiten van de stembussen - dat het vertrouwelijke gedeelte van het rapport naar het partijbestuur en de 'betrokkenen' (lees Van Drimmelen en zijn slachtoffer) zijn gestuurd. "Toeval? Toeval? Onze hond, thuis, die kreeg ‘n toeval!", schreef de Rotterdamse dichter Jules Deelder al.

Want het kan niet anders of er moet binnen het campagneteam van Kaag - aangevoerd door Sjoerd 'Hallo, daar zijn we weer' Sjoerdsma - in die weken tussen het uitkomen van het rapport en verkiezingsdag gesproken zijn over de nog te verschijnen geheime bijlage, wat daar in zou kunnen staan en welke invloed de conclusies bij een eventueel lek op de campagne van Kaag zouden kunnen hebben. All the Kaag's men laten namelijk niets aan het toeval over (en schromen net zoals de mannen van Nixon niet vieze trucjes uit te halen).

Maar is er een paper trail? Nee dus. Ergo: Kaag wist van niets, klinkt wederom plausibel nietwaar.

**Valt er dan werkelijk niets op Sigrid Kaag te plakken?
**Uit het onderzoek van de Volkskrant blijkt dat het slachtoffer van Van Drimmelen driemaal contact heeft gehad/gezocht met de D66-leidster. Kaags woordvoerder bevestigt aan de krant dat ze in december 2020 telefonisch met de vrouw heeft gesproken. Maar over het laatste contactmoment in april 2021, dus nádat de conclusies uit het vertrouwelijk rapport bekend waren, wil ze niks zeggen. Het slachtoffer heeft Kaag toen ‘geattendeerd’ op de conclusie dat er wel degelijk grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden maar is toen door ‘Kaag naar de advocaat van D66 verwezen’.

Kaag was dus sinds april 2021 op de hoogte van de vernietigende conclusies van het geheime rapport. Toch heeft ze zich er nooit meer over uitgelaten. Onderwijl dit voorjaar wel allerhande empowering tweets voor vrouwen en meisjes afscheidend.

Feiten zijn dat Kaag tijdens de campagne heeft gezegd dat het onderzoek geen belastende feiten opleverde, wist ze van het bestaan van een vertrouwelijke bijlage die anders oordeelde en liet ze zich daarna uit over het belang van vrouwenrechten. Maar dat is geen smoking gun.

Het zegt wel veel over Sigrid Kaag en haar nieuw leiderschap. Maar dikke kans dat het D66-congres in juli haar daar mee laat wegkomen. Want plausible deniability.