Een van de meest gehoorde bezwaren tegen de pogingen van
GeenPeil om een referendum over het associatieverdrag met Oekraïne te veroorzaken, is het argument dat een referendum ondemocratisch is, omdat het tot een te grote versimpeling van een ingewikkelde politieke kwestie leidt. Het associatieverdrag zou te breed zijn om in een voor of tegen-vraag te gieten. Nou is het doel van GeenPeil in de eerste plaats niet zozeer om het verdrag in kwestie te blokkeren (mensen kunnen immers ook massaal vóór stemmen bij een referendum), maar om een duidelijk signaal aan Den Haag af te geven dat de kiezer beter betrokken moet worden bij ingrijpende politieke besluiten rond de immer voortjagende uitbreidingsdrift van de Europese Unie. Maar bovenal is het simpelweg
niet waar dat een referendum een moeilijke kwestie teveel simplificeert. Als dat zo zou zijn, zou de PvdA ook geen verkiezingsposters meer mogen maken met 'Groei, banen, eerlijk delen'
er op. Zo'n poster brengt namelijk een heleboel vreselijk ingewikkelde maatschappelijke zuilen (zoals de economie, de banenmarkt, het belastingstelsel en de verzorgingsstaat) terug tot vier luizige woordjes. Nog erger zijn de beloftes die partijen doen in hun jacht naar de gunst van de kiezer, want die brengen grote kwesties niet alleen terug tot PR-vriendelijke oneliners, ze worden in de praktijk ook zelden ingelost. Zoals de PvdA met de verhoging van de
btw, de
1000 euro van de VVD, of het 'geen geld meer naar de Grieken' van Rutte.
Als politieke partijen grote kwesties zo moeiteloos kunnen terugbrengen tot verkiezingsslogans en (loze) beloften en tóch verwachten dat de kiezer een geïnformeerde, weloverwogen keuze maakt in het stemhokje, dan zou een referendum met de simpele vraag 'Bent u voor of tegen een Europees associatieverdrag met Oekraïne' óók voorgelegd moeten kunnen worden. Het verwijt van versimpeling door GeenPeil - uitgesproken door de VVD, door D66 en door vele andere leden van de gevestigde orde - ontmaskert slechts een verzet tegen en een angst voor democratische participatie van de burger. De kiezer mag wel met simplistische slogans verleid worden tot het stemmen vóór een partij en dat noemen we dan 'democratie', maar dezelfde kiezer mag niet worden uitgedaagd om democratisch te participeren in een kwestie waar hij of zij misschien wel tégen stemt. Dan wordt hij of zij plots te stom geacht, en wordt ineens de vraag opgeworpen 'of zij het associatieverdrag wel gelezen hebben'. Alsof onze Kamerleden dat wél gedaan hebben. Wij durven de stelling wel aan dat niet één Kamerlid dat gedaan heeft. Zo niet, dan mag hij/zij zich melden voor een overhoring.
Met hun gemakzuchtige verwijt van simplificatie negeren de critici van GeenPeil het feit dat de meeste kiezers bij landelijke verkiezingen ook niet elke letter van grote dossiers als zorg, onderwijs of arbeidsmarkt bestuderen en die afzetten tegen de inhoud verkiezingsprogramma's, alvorens in het stemhokje te besluiten welke partij het beste aansluit op hun eigen idealen. Dat is ook helemaal niet het punt hier. Het punt is dat kiezers prima in staat zijn om op basis van informatie die hen ter beschikking staat, te bepalen of zij een associatieverdrag met Oekraïne wel of niet wenselijk achten. Het is een intrinsiek kenmerk van een (goed functionerende) democratie, dat
iedereen het recht heeft zijn stem te laten gelden. Oók bij onderwerpen die zogenaamd 'te ingewikkeld' heten te zijn. De kiezer mag daarbij zelf weten in welke mate hij of zij zich verder wil verdiepen in het onderwerp, zoals de kiezer ook kan besluiten of de VVD-
slogan 'Niet doorschuiven maar aanpakken' voldoende informatie bevat om wel of niet op de VVD te stemmen, of dat hij/zij zich eerst nog even wenst te verdiepen in wát de VVD dan precies wil aanpakken zonder het door te schuiven. Want laten we eerlijk wezen: deze specifieke kreet is op zichzelf al beduidend leeghoofdiger dan de faire vraag 'bent u voor of tegen een associatieverdrag met Oekraïne', omdat die laatste tenminste nog aanspoort om er minstens een paar seconden over na te denken.
Dus: acht u zichzelf niet te stom, maar juist prima in staat om uzelf te informeren en een keuze te maken voor of tegen dit associatieverdrag? Of bent u gewoon van mening dat er een waarschuwingssignaal aan Den Haag afgegeven moet worden over de voortslepende afbraak van democratische inspraak en participatie door de Europese Unie?
Ga dan naar teken.geenpeil.nl en zet uw handtekening. De teller nadert de 200.000 en we hebben nog maar een week om daar 300.000 van te maken. Doe mee. Geef uzelf uw stem terug. En red de democratie.
De illustratie boven dit topic (©
Cortoon, opklikken voor fijne wallpaper) is overigens óók een versimpelde weergave van hoe de democratie wordt afgebroken, teneinde met de brokstukken de Europese Unie ongestoord verder te kunnen uitbouwen. Maar die ontwikkeling is wel verdomd treffend in een simpel plaatje gebeiteld.
