Geenstijl

Links en progressief Nederland op de achterste benen zaterdag na een interview met Halbe Zijlstra in de Volkskrant. De VVD-fractievoorzitter wil 'meer samen optrekken met dictators'. Gek genoeg heeft Zijlstra het woord dictator niet in de mond genomen. Het is ook niet terug te vinden in de aanleiding voor de vraag van de Volkskrant over de voorstellen voor een nieuw VVD-buitenlandbeleid: het een kleine 5000 woorden tellende essay in clubblad Liberaal Reveil. Wél schrijft Zijlstra daar dat gezien het denderend succes van de Arabische Lente het wellicht een idee is voortaan wat bedachtzamer om te gaan met dergelijke revoluties in bijvoorbeeld Egypte en Libië. Want ondertussen zijn er landen die rijker, slimmer en sterker worden, en landen juist armer, dommer en zwakker, terwijl Europa en dus Nederland aan de zijlijn staan. Het is volgens de VVD'er derhalve tijd voor een andere aanpak en benadering van het directe buitengebied van Europa. En nee, hij is niet voornemens samen met Poetin op te trekken, zoals D66 stelt.

Aan de Amerikanen hebben we steeds minder Zijlstra begint in zijn essay (pdf) met de vaststelling dat de Verenigde Staten steeds meer de handen aftrekken van Europa en het Midden-Oosten. Dat de Vijfde Vloot zo nodig in de Arabische Golf kan ingrijpen en de Zesde in de Middellandse Zee hoeft niet langer vanzelfsprekend te zijn (Eerder hadden we in deze kolommen al een ideetje om dat te ondervangen, mind you). "De bereidheid van de Amerikanen om borg te staan voor de Europese veiligheid, zal in de toekomst echter afnemen. Niet langer zullen Europa en het Midden-Oosten het middelpunt zijn van het veiligheidsbeleid van Amerika. Zij zullen hun eigen belangen in Azië, zoals vrije handelsroutes en de veiligheid van strategische bondgenoten aldaar, in toenemende mate ook daar moeten verdedigen." Hoe zit het met die dictators? Wat ons brengt op de dictator-kwestie. Zijlstra maakt in zijn artikel onderscheid naar 'ongemakkelijke partners', 'tegenstanders' en 'echte vijanden'. Die laatste categorie is het eenvoudigst: dat is ISIS and friends die vernietigd dienen te worden. Beleid ten aanzien van de 'ongemakkelijke partners' is lastiger volgens de VVD'er daar Europa zo'n beetje omsloten is door dergelijke landen. Als voorbeeld noemt hij Egypte waar de Moslimbroeders de net verkregen democratie weer de nek probeerden om te draaien en waar nu het leger - ook al draagt Sisi geen uniform meer - weer aan de macht is. De Moslimbroeders lieten Iraanse schepen door het Suez-kanaal varen zodat deze Assad konden steunen. Iets wat niet in het Europees belang was. De oplossing van Zijlstra: "Noodzakelijk is daarom om voortaan eerst werk te maken van stabiliteit en strategische relaties, om daarna door middel van zowel diplomatieke als economische druk in een verantwoord tempo democratische, juridische en economische hervormingen binnen deze landen helpen af te dwingen." Wat doen we met Rusland? Onder de 'tegenstanders' schaart Zijlstra landen als Rusland. Het Russische regime bedrijft volgens hem 'machtspolitiek pur sang en gaat openlijk in tegen Europese belangen, waarbij geregeld gebruik wordt gemaakt van spierballenvertoon". Zijlstra wil dat Europa eenduidiger de economische positie inzet tegen het land door middel van 'substantiële en gerichte economische sancties'. "Europa moet daarbij bereid zijn deze langdurig in stand te houden, ook als daarbij de eigen economie wordt geraakt." Volgens hem zal Rusland dan op termijn inzien dat het belang heeft bij een goede verhouding met Europa. "Want ook Rusland wordt geconfronteerd met een naar het Oosten verschuivend machtsevenwicht, zoals de opkomende macht van China en de uitdagingen van Japan en andere Aziatische landen aan zijn eigen buitengrenzen. Een goede band met Europa kan hierbij juist tegenwicht bieden." D66 heeft dus ongelijk Daarbij wil Zijlstra ook militaire kracht achter de hand houden om Poetin op andere gedachten te brengen. Als voorbeeld noemt hij de snel inzetbare gevechtseenheden van de EU en de rapid reaction force van het NAVO-bondgenootschap. Dat Zijlstra dus wil optrekken met Poetin – zoals D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma stelt – klopt dus van geen kant. GroenLinks-leider Bram van Ojik wil tijdens het Vragenuurtje komende dinsdag opheldering van premier Rutte. "Ik wil weten wat de gevolgen zijn van deze uitspraken voor het kabinetsbeleid", zei hij zaterdag tegen de NOS. Het antwoord van Rutte valt te raden: Wij hebben het niet bedacht en hebben er dus niets mee van doen. Beter wellicht dat Van Ojik het artikel van Zijlstra eerst leest? En – ik roep maar wat – met een inhoudelijke reactie komt? Hup NAVO! Zijlstra wil vooral een 'effectief realistisch buitenlandbeleid, waarbij vaker met de vuist op tafel geslagen moet worden om alle dreigingen het hoofd te kunnen bieden'. Fijntjes stelt Zijlstra vervolgens vast dat de Defensie-uitgaven minder zijn dan de rente die over de staatsschuld wordt betaald. Nederland heeft nu nog een derde van het aantal militairen dat het in 1991 had. Het artilleriegeschut is bijna totaal verdwenen en tanks hebben we ook al niet meer. Ooit bestond het luchtwapen uit 211 straaljagers, straks zijn dat er nog 37. Niet alleen Nederland, maar Europa als geheel investeert elk jaar minder in defensie. De conclusie van Zijlstra: er moet meer in de NAVO geïnvesteerd worden. Dat is geen gek voorstel van de VVD’er gezien deze bedroevende cijfers. Opmerkelijker: voor de tweede keer in één maand komt de VVD als enige partij in de Nationale Vergaderzaal met een concreet plan over de grote uitdagingen waar Europa zich heden ten dage voor gesteld ziet. Het enige wat coalitiegenoot PvdA, de linkse- en progressieve partijen als reactie daar tot nu toe op in te brengen hebben is hoongelach, veroordeling en afwijzing. Waarvan akte.