Geenstijl

Dankzij Rutger Castricum versus het komische duo Tapir & Wurgprof is het fatsoensdebat weer opgelaaid. Het onderstreept vooral dat babyboomers één ding nooit zullen accepteren: andermans mening. Als de term 'generatiekloof' de 'Godwin van de netwerkgeneratie is om het debat dood te maken' (©), dan is 'fatsoenskloof' de Godwin van de babyboomers om maar niet te hoeven luisteren naar de netwerkjeugd. Ironisch, omdat zij ooit zelf degenen waren die pleinen, universiteiten en politieke centra bezetten om zich vrij te kunnen vechten van de Calvinistische mores van hún ouders - om vervolgens hun eigen wil per wet, decreet & regelgeving aan de generaties na hen op te leggen. Maar jongeren hebben te veel idealen van de babyboomers faliekant zien mislukken. Ontkerkelijking. Kernwapenstop. Wereldvrede. Einde aan de hongersnood. Een hele generatie is sinds de jaren '80 grootgebracht met de naweeën van het naïeve wensdenken van hun (groot)ouders: hun hele opvoeding was er van NPO tot Aardrijkskunde-SO mee doordrenkt. Ondertussen werd door de uitgedemonstreerde protestgeneratie van weleer een egoïstisch scenario van zelfverrijking verwezenlijkt, diep verankerd in politieke en bedrijfsmatige netwerken. Gevolg: een maatschappijbestuur dat langzaam naar de diepste economische crisis aller tijden toe werkte, terwijl de aanstichters als een sprinkhanenplaag tekeer gingen op publieke middelen, pensioenvoorzieningen en alle mogelijkheden die de wet ze bood om anderen aan hun maakbaarheidsdenken te onderwerpen. Geen verrassing dat de huidige generatie, die is grootgebracht op melk en honing, maar ook met handenvol loze beloftes, nu wakker wordt met een episch ochtendhumeur van puur cynisme.

De transparantie van het internet (en daaruit voortvloeiende omroepen zoals PowNed) hebben de zeepbel lek geprikt. De babyboomersgeneratie glijdt keihard uit over het wegspoelende schuim en komt, zoals de discussie rond Rutgers gedrag aantoont, in haar eigen verdediging niet verder dan hersendood gebrabbel over een fatsoenskloof. De Grootse Plannen die nooit werden waargemaakt vormen nog steeds hun legitimatie om van jongeren te eisen dat die respectvol klappen en juichen voor de welvaart en de verzorgingsstaat. Vergeet het maar. Zorg erodeert, pensioenen verdampen en onderwijs analfabetiseert in de handen van de vastgeroeste potverteerders. Het krijgen van een hypotheek op een starterssalaris is bovendien onmogelijk geworden omdat de economische crisis overal een rem op zet. Een crisis die níet is veroorzaakt door de consumptiedrang van jongeren: dat zijn allemaal grootverbruikers van smartphones, laptops, merkkleding en wereldreizen. De huidige economische situatie is wél een gevolg van de inteelt in de baantjesmachines van de PvdA, het borrelnetwerk van de VVD en de belijdenissen van het CDA. Een door en door rotte fundering, op internationale schaal gebouwd. De idealisten van weleer staan ondertussen met hun goed gevulde zakken aan de zijlijn te roepen dat de jeugd niets waard is. 'Jongeren gaan nergens meer voor op de barricaden', is het verwijt. Maar spandoeken en massademonstraties zijn krachteloos in het digitale tijdperk. Zie Occupy, het sneue vertoon van een kluit ongewassen buitenlanders die op een kil plein onderdak zoeken in tentjes die voor een deur staan waar, behalve de geur van verse koffie uit hele dure Nespressopads, een constant hoongelach achter vandaan opstijgt. Het echte protest vind je op internet, waar met hufterige precisiebombardementen heilige huisjes die 'fatsoen' en 'respect' heten worden gesloopt. Pas als die te gronde zijn gericht, kan er uit de as iets nieuws verrijzen. De netwerkgeneratie demonstreert dus wel, en bovendien geweldloos, met verbaal en digitaal cynisme. Zonder de brandbommen, bezettingen en knokpartijen met de ME - in de (wellicht ijdele) hoop voorwaartse verandering te bewerkstelligen zonder dat er eerst een burgeroorlog uit moet breken. Het werkt: dogmatische machtspartijen van weleer vallen uit elkaar en verschrompelen in de peilingen. Gedateerde standpunten en ideeënarmoede worden vervolgens pijnlijk in beeld gebracht als Rutger de roze plopkap bij de politieke vaandeldragers van de babyboomgeneratie onder de neus duwt: holle retoriek over fatsoensnormen uit de pruikentijd verandert inhoudelijk niets ten goede en de generatie-PowNed prikt daar steeds vaker feilloos doorheen. Het is daarmee het tijdperk van Rutger Castricum, die als goed doorvoed symbool van een groeiende groep cynische jongeren oude waarden afbreekt tot het verzet is gereduceerd tot het luid kermende 'Ja maar, respect en zo' van jongbejaarden zoals Frunk van der Linden en Felix Rottenberg dat uiten voor de camera's van de VARA. Of het gonzo is wat Rutger doet, daar kun je over twisten. Maar zoals de affaire-Kinneging laat zien: gonzen doet het in ieder geval altijd rond Rutger S. Thompson en dus is die blonde plofkop met zijn roze plopkap een kracht om rekening mee te houden. Hij doet het cynische journalistieke werk van zijn generatie: lastige doorvraagvragen stellen die niet beleid, maar de dogma's van de persoon áchter dat beleid doorprikken. De eindmontage is regelmatig zowel ontluisterend als onthullend. Dat heet dan 'agressief' of 'onfatsoenlijk' en wordt naar de prullenbak verwezen als modern nihilisme. Maar liever dat nog, dan het bord voor je kop van de babyboom.