Geenstijl

De Commissie de Wit is klaar. Vijf weken lang zijn deskundigen, ambtenaren Ministerie van Financiën, DNB-mensen, ministers, parlementariërs en bankiers doorgezaagd over de crisis uit 2008 waarbij ABN AMRO en Fortisbank Nederland werden gekocht door de overheid en ING, Aegon en SNS kapitaalinjecties kregen, het risico op de rommelhypotheken van ING Direct USA werd overgenomen en de Staat 200 miljard aan garanties afgaf. Allesoverheersende zinssnede: "we hebben het niet gezien en we hadden het niet kunnen zien". Voor iedereen was de val van Lehman een 'waterscheiding', die de wereld dramatisch veranderde (op deskundige Sweder van Wijnbergen en oud-AFM baas Hoogervorst na dan). Is het echt zo? Of is het met de kennis van nu lekker gemakkelijk om Lehman de schuld te geven? Dat de val van één bank in zeer korte tijd heel veel banken in de problemen bracht, zal zeker voor veel betrokkenen als een verrassing zijn gekomen, maar de voortekenen waren 'loud en clear'. Ik kan mij de ontreddering van ministers en ambtenaren van Financiën voorstellen als zij binnen 1 maand "icoon en grootste Nederlandse financiële instelling ING' zien veranderen van 'jager' (ING deed bod op ABN AMRO na failliet Fortis) in 'prooi' (10 miljard steun).

Van toezichthouder DNB mag meer verwacht worden. Wellink liet er tijdens zijn verhoren geen twijfel over bestaan. De zeer hoog opgeleide medewerkers van DNB (ik denk de hoogste professoren-dichtheid in Nederland) hebben heel hard gewerkt en zaten er echt bovenop ("de werkgroep Pecunia heeft wel 72 keer vergaderd"). Ik heb mijn twijfels. Twee voorbeelden. Op de vraag van de Commissie wat er was gebeurd als ABN AMRO niet was overgenomen door Fortis, gaf Wellink het antwoord. "In periode 2007-2009 had ABN AMRO Londen 17 miljard verlies geleden". "En als u mij vraagt, hebben we dat gezien? dan is antwoord nee". Maar wel het hoofdtoezichthoudersschap opeisen over ABN AMRO en dan BNP Paribas afserveren als mogelijke koper. Maar ook de crisis op de Amerikaanse woningmarkt met alle gevolgen voor ING heeft DNB niet voorzien. Het verhoor van de toezichthouder op ING bij DNB, Kleijwegt, was onthutsend. Men was trots op het businessmodel van ING Direct USA en men vertrouwde bijna blindelings op credit ratings. Toch waren in 2007 al vele signalen (hier en hier) aanwezig dat de markt voor 'subprime en ALT-A' kapot ging. Kunnen Wellink en Kleijwegt nog eens naar deze video kijken en dan met droge ogen nogmaals zeggen dat niemand het zag? In februari 2008 stopte ING met uitbreiden van de portefeuille. Kleijwegt kon zich onder ede niet herinneren dat DNB daar een rol in speelde. In juni kwam er een 'aanwijzing' van Amerikaanse toezichthouder! Maar voor Wellink drong de ernst pas door na val Lehman in oktober. Maar toen was leed al geschied. ING had 6,5 miljard aan eigen vermogen teruggegeven aan aandeelhouders en moest aankloppen voor staatssteun. Maar veel fundamenteler is dat DNB (en Wellink als belangrijke man in het 'Bazels Comité') zich de afgelopen jaren zich in slaap hebben laten sussen door de banken en het eigen vermogen hebben laten slinken tot het niveau van een 'uitgemergelde' bank (citaat Hoogervorst). De nieuwe DNB-man Knot zei het gisteren onder ede: "we hebben ons voor de gek gehouden". En Knot was over meer duidelijk. Ook bij de laatste stresstesten van de banken is er volgens Knot (video op 70:00) weer allelei nep-eigen vermogen meegenomen. En nu? Hebben DNB en de minister er iets van geleerd? Knot en De Jager waren gisteren positief voor de Commissie de Wit. Ik ben sceptisch en wacht de discussie over 'kleinere banken' (advies van Bos) en het afschermen van activiteiten af. Tot dat moment houd ik de regels van het depositogarantiesysteem goed in de gaten. www.bank.blog.nl www.pfverhaar.nl Twitter: @peterverhaar