Geenstijl

Het Grote Nederlandse HBO-drama, the day after. Aangezien InHolland mogelijk vier accreditaties verliest (klik hier voor een belangrijke reden waarom) en Hogeschool Windesheim te Zwolle ook werd aangemerkt als prutsopleiding, is de paniek toegeslagen in het anders altijd zo knusse en christelijke Zwolle. Check dit paniekmailtje dat studenten van de als "zwak" beoordeelde opleiding journalistiek vanmorgen in hun inbox vonden. "Niks aan de hand, gewoon doorlopen, in mei zijn er toch weer nieuwe accreditaties." Aha. Nieuwe accreditaties. U bedoelt: een onafhankelijke commissie beoordeelt of een HBO netjes aan alle eisen voldoet zodat de burger en de student gerust kan slapen? Nou nee dus. Want ook het accrediteren van HBO's is totaal doorgerot. Niks onafhankelijke commissies, gewoon bevriende opleidingen die aan studenten vragen stellen. Studenten die worden betaald om de juiste antwoorden te geven, nadat ze tijdens een vierdaags trainingskamp zijn gedrild om uitsluitend het mooie en goede over hun opleiding te vertellen. Check bijvoorbeeld deze propagandamail waarin Windesheim haar scholieren probeert om te kopen met 150 euro bruto om de accreditatiecommissie voor te liegen. En check het trainingsprogramma (doc) zelf: rollenspelen, proefondervragingen, onderwijspropaganda (doc) en indoctrinatie. Inclusief warm eten. Dat riekt op z'n minst naar oneerlijk spel, omkoperij en HBO-accreditaties die zijn gebaseerd op toneelstukjes en vooraf gespinde positieve antwoorden.

Om een en ander te onderzoeken en u ook wat duiding te kunnen voorleggen, legden wij onze bevindingen voor aan een vooraanstaand expert (een heuse doctor, gepromoveerd aan een prestigieuze universiteit) in onderzoeksmethoden met verstand van onderwijscommissies die vanwege het risico op baanverlies anoniem wil blijven (naam en adres bij redactie bekend). Dr. Expert mailde ons onderstaand antwoord waaraan wij eigenlijk niks meer hebben toe te voegen. Wij wensen zowel het bestuur van Hogeschool Windesheim en HBO-chief Guusje ter Horst heel veel sterkte in de afgrond de komende dagen. Antwoordmail van de expert: " Beste Bert, met accreditaties in het hoger onderwijs zit het als volgt: universiteiten moeten hun accreditatie zelf voorbereiden. Uit de info kun je opmaken dat dit voor HBO's ook geldt. De visitatiecommissie bestaat meestal uit collega's van andere instellingen. Je kunt je dus afvragen hoe onafhankelijk die commissie is. Immers, zij hebben óók een positief oordeel nodig en iedereen kent elkaar heel goed. Het is een ons ken ons wereldje waar men vooral de handen boven elkaars hoofd houdt. Op een universiteit werkt het als volgt: de voorbereiding begint met een interne analyse. Daar wordt de zogenaamde swot-methode voor gebruikt, want op mij overkomt als een randdebiele managementtool die niet past bij een universiteit of HBO. Hier wordt wel degelijk ook naar de slechte punten gekeken en is er veel ruimte voor kritiek. Vervolgens wordt natuurlijk gekeken hoe die kritiek omgebogen kon worden in iets dat veel positiever klinkt. Belangen Omdat er zelf voorbereid mag worden, worden ook de respondenten zelf geselecteerd. Hiervoor worden uiteraard de beste studenten, promovendi en seniorstafleden gekozen. Het is nooit de docent wiens onderzoekstijd net is afgepakt, maar altijd de jonge onderzoeker die veel publiceert en net een beurs of onderwijsdiploma heeft binnengehaald. Het is gebruikelijk dat er instructie is, waarbij mogelijke vragen van de visitatiecommissie worden doorgesproken en antwoorden geoefend. Er wordt ook met kritiek geoefend: welke heikele punten mag je op welke manier verwoorden. Toen ik ooit gevraagd werd, werd ons verteld dat we natuurlijk eerlijk moesten zijn maar vooral ook om het imago moesten denken. Hier zit nog weer een onzuiverheid: werknemers hebben duidelijk belang bij accreditatie. Studenten uiteindelijk ook. Als je opleiding niet opnieuw wordt geaccrediteerd, is je diploma waardeloos. Zie InHolland als recent voorbeeld. Overigens vind ik vier voorbereidingsbijeenkomsten achterlijk veel. Dat kan er natuurlijk aan liggen dat HBO-scholieren nogal dom zijn en meer coaching nodig hebben om het juiste antwoord te geven. Toneelstuk Ter nuance: je moet je natuurlijk wel bedenken dat de leden van die accreditatiecommissie weten dat iedereen gecoacht is en dat er niets spontaan is tijdens zo'n visitatie. Zij kunnen daar dan ook wel doorheen prikken. Het is gewoon een laf toneelstukje waarvan iedereen weet dat het een toneelstuk is en de beoordelaars erachter moeten zien te komen wat er verstopt wordt of wat er niet gezegd wordt. Omkoping Deelnemers betalen voor hun deelname maakt het proces natuurlijk nog onzuiverder. Het maakt niet uit of dit een onkostenvergoeding is of niet, dit kan natuurlijk gewoon niet. Immers: wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. Bovendien is 150 euro voor een student echt heel veel geld. Voor deelname aan een onderzoek krijgen universitaire studenten meestal niet meer dan 10 euro per uur. 150 euro is dus gewoon loon, en mag je geen onkostenvergoeding meer noemen. Het systeem is - kortom - zo lek als een mandje. Er is wel sinds januari een nieuw systeem dat er op de website van de NVAO lekker ingewikkeld uitziet. Maar dat zijn niets meer dan rookgordijnen. Zelf heb ik sterk het idee dat dit een toets is waarvoor iedereen altijd slaagt: het moet van de overheid maar ondertussen is alles al in kannen en kruiken, geregeld in de achterkamertjes. Het is niets anders dan de schijn ophouden voor het publiek. Zoals inmiddels bekend is, gebeurt dit op grote schaal binnen het HBO, waarvan we nu pas echt de gevolgen zien. Het aantonen van een doorgerot accreditatiesysteem is niets meer dan een stuk van hetzelfde ijsbergtopje."