Geenstijl

Verrot tot in het diepste merg, dat is de conclusie die je kunt trekken na het verschijnen van een dodelijk rapport over de bestuurscultuur in Maasdriel. De politici staan daar niet een beetje asociaal naast de pot te zeikstralen, maar rennen alles onder pissend door het gemeentehuis. Corruptie, nepotisme, machtsmisbruik, moddergooierij, Maasdriel zou een goed opleidingsinstituut zijn voor malafide dictators uit ontwikkelingslanden. Birma van de Bommelerwaard. De weggejoriste columnist van vorige week door een fractievoorzitter is nog maar het topje van de ijsberg. De politiek in Maasdriel is meer verziekt dan gehandicapte Moerdijkers met griep. Wie wat wil regelen, gaat niet netjes naar de ambtenaar. Je klopt gewoon aan bij een bevriende wethouder. Die regelt dingen. Tijdens raadsvergaderingen is het beter een andere politicus tot op het bot kapot te dissen dan inhoudelijke argumenten op tafel te leggen. De ambtenaren worden door het college op en over de grenzen van het toelaatbare gedwongen. En niemand die er echt wat aan doet. Tot er een Che Gueverra op staat in één van de Maasdrielse dorpen en een burgerrevolutie ontketent, natuurlijk. Zou niet verrassend zijn. Wel verbazingwekkend zou het zijn als Maasdriel de enige gemeente in Nederland is met een dergelijke verrotte politiek, waar vooral de inwoners de dupe van worden. *KUCH*. Het complete rapport is hierrr (PDF-alert) te vinden. De shocking highlights na de klik.

Nepotisme Men geeft aan dat een directe benadering van wethouders of oppositieleden en in een enkel geval ook ambtenaren door individuele burgers of ondernemers, in de hoop hun individuele belang behartigd te krijgen, eerder usance dan afwijkend is. Spelletjes Het lijkt erop dat de politici het spel interessanter vinden dan de inhoudelijke vraagstukken. Dit spel is erop gericht bestuurlijke macht te winnen of te saboteren. Egopolitiek In de eerste plaats draait het politieke debat in Maasdriel voor het overgrote deel om personen, persoonlijke belangen en persoonlijke vetes en twisten. Inhoudelijke debatten worden gefrustreerd of überhaupt niet gevoerd. Guilty by association In de politieke omgang wordt ‘op de man gespeeld’: privéaspecten van politici (familie- en vriendschapsrelaties) worden erbij betrokken en openlijk geadresseerd in het politieke debat en maken deel uit van de politieke besluit- vorming. Vendetta's Daden, misstappen van politici en hun sociale relaties maken expliciet deel uit van het politieke spel. Dit onmiskenbaar historische besef wordt gecultiveerd, zij het dat het in Maasdriel deel uitmaakt van een vecht- en afrekencultuur. Politiek, zo lijkt de breedgedragen opvatting, draait in Maasdriel om ‘punten scoren’ en elkaar ‘proberen te pakken’. Mediamarionetten In de bestuurscultuur van Maasdriel wordt voortdurende indirecte electorale dreiging uitgeoefend via de media. Daarmee verplaatst het debat zich van het gemeentehuis naar de straat. Wetgeving is voor mietjes In Maasdriel worden de formele regels van het politieke spel voortdurend getart: (...) regels buigen als dat het politiek doel dient. Zo zien we in Maasdriel de situatie waarin ambtenaren soms expliciet wordt gevraagd af te wijken van wetgeving en af te zien van handhaving van wetgeving en beleid. Ook de omgangsregels en politieke procedures worden soms met voeten getreden; vertrouwelijkheid wordt geschonden. Illegaliteit is een deugd ‘Het mag zolang het wordt toegestaan’ of ‘men vraagt hier geen toestemming maar vergiffenis’ worden gezien als typerende uitspraken voor de bestuurscultuur in Maasdriel. Het opzoeken van de grenzen van de wet, het tarten van de handhavende capaciteit (van burgemeester, de politie, de ambtenaren in functie) en opzoeken van de grenzen van de algemeen betamelijke fatsoensregels wordt in de politiek, in de bestuurlijke cultuur van Maasdriel door menigeen gezien als een deugd: een teken van politieke kracht en politieke intelligentie. Niemand is veilig Die veiligheid is in de Maasdrielse bestuurscultuur voor een belangrijk deel verdwenen. De transparantie van de politieke besluitvorming wordt aan verschillende zijden van het politieke spectrum misbruikt voor politieke doeleinden. De TV Kantine van de gemeentepolitiek Vertrouwelijke gesprekken of documenten worden gelekt naar de media, waardoor het politieke functioneren wordt gefrustreerd. Sterker nog, dit lekken is een middel tot het publiek beschadigen van politici en ambtenaren. Het gaat daarbij lang niet altijd om feitelijke mistappen; suggestie of roddel is voldoende. Vuilspuiterij De Maasdrielse bestuurscultuur kenmerkt zich tevens door het inzetten van de suggestie, de indirecte dreiging en de roddel als instrumenten. Deze vorm van beïnvloeding is zowel subtiel als zeer krachtig. Als je vriendjes hebt, win je Sociale status, sociale relaties en netwerken doen ertoe in Maasdriel. De bestuurscultuur laat bovendien toe dat de verschillen in persoonlijke capaciteiten van politici bepalend zijn in hun onderlinge omgang. Spierballenpolitiek Het gedrag van sommige wethouders wordt gepercipieerd als zeer intimiderend en zelfs manipulerend. Kijk maar even wat je doet Procedurele regels worden niet of niet voldoende gehandhaafd. Geheel in lijn met andere aspecten van de bestuurscultuur in Maasdriel lijkt het erop dat de legitimiteit van wet- en regelgeving wordt bepaald door de personen die er invulling aan geven. Hit where it hurts Er wordt in raadsdebatten, in de wandelgangen en in communicatie via de media onder de gordel gestoten, beledigd en beschadigd. Romeo en Julia Een belangrijke rol speelt daarbij het gegeven dat verhoudingen tussen raadsleden worden beheerst door persoonlijke sentimenten en zelfs afkeer. De verhoudingen hebben zich vaak al langgeleden vastgezet. In het collectieve geheugen van de raad zijn vetes goed opgeslagen. Wie is de baas? Ondanks het teamgevoel valt op dat twee wethouders dominant zijn in het college. Zij hebben veeljarige politieke en bestuurlijke ervaring. Bovendien zijn zij daadkrachtig, welbespraakt, hebben ervaring en kennis van zaken en een groot netwerk in Maasdriel. Wetten zijn richtlijnen Normen als transparantie van bestuurlijk opereren en het gebod van objectieve belangenafweging (verbod van willekeur) komen in de bestuurscultuur van Maasdriel gemakkelijk in gevaar. Klap eens in je handjes ‘Ik durf op een verjaardag niet meer te vertellen dat ik bij de gemeente Maasdriel werk’ is een veelgehoorde uitspraak. Ook wordt de situatie in de breedte bondig getypeerd als ‘bestuurlijk dramatisch’ en als ‘schaamteloos handjeklap’. Typische ambtenaren, niks nieuws hier De werksfeer verslechtert snel; medewerkers zijn terneergeslagen, futloos, hun motivatie is tanende. Angst regeert op alle niveaus in de organisatie; niet alleen angst voor politiek en bestuur, maar ook voor de ambtelijke top. Om de ambtenarij heen Het optreden van enkele wethouders veroorzaakt bij veel ambtenaren het gevoel geschoffeerd te worden. Soms doordat zij opdrachten krijgen die zij volgens ambtelijk-professionele en juridische maatstaven niet kunnen of mogen uitvoeren, soms doordat zij voor voldongen feiten worden gesteld doordat een wethouder op eigen houtje, zonder ambtelijke ondersteuning, zaken regelt of toezeggingen doet. Ambtenaren ervaren dat ontevreden burgers gemakkelijk naar de wethouder lopen om zaken daar geregeld te krijgen die ambtelijk op een negatief advies stuiten. Sommige wethouders tonen zich ontvankelijk voor dergelijke kritiek en schermen de ambtenaar niet af. Wethouders bepalen de regels Door het ontbreken van een ambtelijke buffer aan de top is de ruimte voor het college om diep in de organisatie te interveniëren groot. Wethouders krijgen de gelegenheid om op de stoel van de directie te gaan zitten. Crimineel bestuur De bestuurscultuur in Maasdriel botst op en schuurt aan tegen de elementaire beginselen van het openbaar bestuur dat in haar rechtsvorm gericht is op het collectief en niet in eerste instantie op het individu. (...) Vanuit de bestuurscultuur van Maasdriel dreigen beginselen als gelijkheid van behandeling, solidariteit en zelfs wettelijke legitimiteit (...) op grotere schaal dan nu het geval is met voeten te worden getreden. Morrelen aan de beginselen van de rechtstaat is, zelfs als dat met de beste bedoelingen gebeurt, spelen met vuur.