EXCLUSIEF! Het Geweigerde Essay van Prem Radhakishun
Op vrijdag 5 maart 2010 presenteerde ik op BNR het programma Peptalk. Agnes Kant was afgetreden als fractievoorzitter van de SP en voor de Tweede Kamer-verkiezingen van juni moest er een nieuwe lijsttrekker komen. In de uitzending werd, als grap, het idee geopperd dat ik lijsttrekker moest worden. Het werd een fantastische uitzending. Mijn vrouw werd gebeld om toestemming te vragen en de technici flansten een mooi SP spotje in elkaar. Om de spanning te rekken zei ik dat ik om 16.30 uur op BNR mijn beslissing bekend zou maken. Na afloop van Peptalk werd ik door diverse bij de media werkzame personen gebeld. Ze wilden mijn beslissing weten. Ik gunde Frits Wester de eer mij de vraag te stellen op BNR. Ik zei geen ja en geen nee. Op internet verschenen berichten dat ik overwoog lijsttrekker van de SP te worden. De volgende dag stond het in (bijna) alle kranten, zonder dat één van de schrijvers met me gesproken had.
Wat me toen opviel en mateloos stoorde, was dat geen enkele journalist naging of het überhaupt mogelijk was dat ik lijsttrekker zou worden. Ik had gezegd dat ik geen lid van de SP was. In geen enkel artikel werd geschreven wat de procedure was om lid te worden van de SP en wat de procedure was om lijsttrekker te worden. Maurice de Hond gooide er een peiling tegen aan die werd in sommige berichten meegenomen. Deze onvolledige berichten werden door tientallen, misschien wel honderden sites, blogs, en social media overgenomen. Zo wordt een onjuist bericht een feit in het collectieve geheugen. In mijn column van dinsdag 9 maart 2010 in Het Parool schreef ik dat ik geen lijsttrekker wilde worden en dat het gewoon mooie radio was geweest. Die mededeling van mij haalde geen enkele andere krant, nieuwssite of blog. Neemt u zelf maar de proef op de som en Google op "Prem, lijsttrekker, SP".
Geruime tijd sprak ik met veel in de media werkzame personen hierover. Hoe werken media? Hoe ontstaat een hype? Waarom wordt er zoveel nagewauweld en niet onderzocht? Wie neemt de beslissingen of iets nieuws is of niet? Raoul Heertje probeerde het met zijn TV-programma 'Eerlijk Heerlijk Heertje'. Joris Luyendijk schreef er (inmiddels twee) boeken over. Maar dit debat bereikt het grote publiek niet. Het blijft steken bij academische verhandelingen. Weet u wat u leest? Weet u wat de verhouding is van de auteur van een stuk tot het lijdend voorwerp van dat stuk?
De krant is een instituut, die doet niets. Het zijn mensen die stukken schrijven. Wie zijn die journalisten die mensen soms helemaal kapot schrijven? Wat is hun motivatie? Dat komt u als lezer nooit te weten.
Omdat ik vaak onderwerp van nieuws ben, erger ik me al geruime tijd aan met name de pseudo objectieve Volkskrant. In maart 2008 werd ik door Nathalie Huigsloot van de Volkskrant geïnterviewd, er begon namelijk weer een seizoen van Premtime . Bijna al haar vragen gingen over Geert Wilders en hoe hij een gevaar was voor de multiculturele maatschappij. Ik moest steeds oppassen dat ze mij niet misbruikte om iets negatiefs over Geert Wilders te kunnen publiceren. Voor een stuk van 537 woorden duurde het interview langer dan een uur. Achteraf had ik spijt dat ik het interview niet zelf had opgenomen.
In augustus van dit jaar publiceerde de glossy JFK een top tien van ijdeltuiten op tv. Volkskrant-journalist Jean Pierre Geelen zei daarin onder andere over mij: "Het heeft iets ziekelijks, maar ik kan niet helemaal duiden wat er met hem aan de hand is. Een enorme geldingsdrang, ertoe willen doen, maar ik heb geen idee waarom. Met de kanttekening dat er nog iets anders raars met hem aan de hand is.
Dit artikel werd overgenomen door diverse media en ik werd gebeld voor een reactie. Of ik commentaar wilde geven op het feit dat meneer Geelen mij tot psychiatrische patiënt had verklaard? Of ik ooit een psycholoog of psychiater had bezocht? Of ik ooit in therapie ben geweest? Ik lachte alles weg en weigerde commentaar.
Op vrijdag 27 augustus zat ik in café-restaurant Dauphine te Amsterdam. Jean Pierre Geelen liep langs en werd begroet door mijn tafelgenoten. Ik gaf hem een hand en zei: We kennen elkaar toch van die avond van Vrouw en Media, toen we zo gezellig hadden gekletst. Ja zei hij. Ik antwoordde: Ja, je hebt me laatst voor psychiatrische patiënt uitgemaakt, en als ik je nu keihard op je bek ram wat ga je dan doen? Ik ben toch gek, ontoerekeningsvatbaar?. Snel liep hij weg naar het BNR-programma van Wilfred Genee, wat wordt opgenomen in Dauphine, alwaar hij zou worden geïnterviewd.
Een half uur later kwam Wilfred ineens naar mijn tafel. Lachend vertelde ik dat die Geelen van de Volkskrant echt dacht dat ik hem op zijn bek zou slaan. Iemand aan tafel vertelde vervolgens dat hij net achter me was weggeslopen. Ik keek Wilfred Genee aan: die was mijn aandacht komen trekken zodat Jean Pierre Geelen achter mijn rug om het café uit kon sluipen.
Dat zijn krantenjournalisten, wel mensen kapotschrijven maar confrontaties niet aandurven. Zichzelf niet willen verantwoorden. Ik had mijn ideale persoon om mijn kritiek over de handelswijze van kranten-journalisten onder aandacht te brengen. Ik zou met Geelen hetzelfde doen als de Volkskrant met politici, sporters, acteurs, artiesten en anderen doet.
Voor een hype heb je iets persoonlijks nodig ("fittie" in Geenstijl-termen) en media moeten het simpel kunnen duiden. Er moeten platvloerse motieven zijn van de aanvaller want iets vaags als journalistieke integriteit boeit de massamedia niet.
Ik besloot dat ik door het gebruik van onschuldige woorden zou aantonen dat iedereen hoort wat hij wil horen zonder echt te luisteren. Als ik maar de juiste suggestie kon wekken die door iedereen verderfelijk werd geacht zou mijn kritiek duidelijk worden.
In de nacht van 19 op 20 september probeerde ik het. Echte Jannen, een Powned radioprogramma, interviewde mij. In dat interview zei ik letterlijk: "Iemand waarvan ik begrepen heb dat hij vaak geestverruimende middelen gebruikt, ik weet niet of het waar is maar Powned moet het maar gaan uitzoeken. Ik heb vernomen dat hij dus vaak onder invloed van geestverruimende middelen, iemand zei dat hij het schijnt te doen met minderjarigen, ik weet niet of dat waar is ik zeg nadrukkelijk dat ik niet zeg dat het zo is, maar dat ik dat heb gehoord. Ik noemde niet de naam van Jean Piere Geelen, dat deed presentator Jan Dijkgraaf. De beoogde reactie bleef uit. Of de jongens van Geenstijl luisterden niet naar hun eigen programmas of ze hadden het doorzien en wilden niet in mijn val trappen.
Ik besloot toen om het in een tv-programma te doen. Ik word door veel programmas benaderd en ik zou het juiste programma uitkiezen. Niet 'De Wereld Draait Door', want daar was ik kind aan huis. Maandag 15 november was ik tafelgast bij De Wereld Draait Door en niet van plan om bij het eerste gesprek veel te zeggen. Kranten zijn Mathijs zijn ding, daarvoor heeft hij geen tafelheer nodig. Volkskrant-hoofdredacteur Philippe Remarque begon op de typisch hautaine manier NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch te beschimpen. Hij beschuldigde hem van "solliciteren naar het hoofdredacteurschap van de Volkskrant", en toen Vandermeersch zei dat dit een bewijs van onbetrouwbaarheid van de Volkskrant was, antwoordd"e Remarque: Dat heb ik gehoord. Iets gehoord hebben is dus betrouwbaarder dan de ontkenning van de persoon die naast je zit. Hoe langer Remarque door ging hoe groter de ergernis bij mij werd. Ik greep in en zei: "Jean Pierre Geelen is een van de grootste hypocrieten waarvan ik vernomen heb dat hij het met kleine kinderen doet. Ik heb er geen bewijs van, maar zo schrijft hij ook".
De hype was geboren. Internet stond er snel vol mee en de volgende dag namen alle kranten het bericht op. De Wereld Draait Door gooide mij eruit als tafelheer. De Telegraaf maakte haar ranzige reputatie waar met zinnen als: Prem, die in 1983 politiek asiel in ons land aanvroeg omdat hij beweerde te worden bedreigd. De als intellectueel zeer matig bekendstaande advocaat. Zo kraamde hij in andere televisieprogrammas regelmatig loze beschuldigingen uit, waarbij hij er een sport van maakt weerloze mensen aan de schandpaal te nagelen. Ook toen leek het alsof Prem gedrogeerd was, zo gestoord waren zijn ronduit bedreigende uitspraken".
Deze beweringen waren feitelijk onjuist. Er stond dat ik Geelen beschuldigd had het met kleine jongetjes te doen, terwijl ik het woord "jongetjes" echt niet heb uitgesproken. De altijd zo betrouwbare Volkskrant schreef dat ik had gezegd dat hij het voornamelijk met kleine kindertjes doet. Het woord "voornamelijk" heb ik nooit gebruikt. Iedereen kan zelf beluisteren wat ik heb gezegd en toch lukt het twee vooraanstaande kranten niet om de feitelijk door mij uitgesproken woorden juist weer te geven. Vanwege de lengte van dit stuk beperk ik mij tot deze twee kranten, maar u kunt zelf de vergelijking trekken met andere kranten en artikelen.
Geen enkele journalist heeft mij de cruciale vraag gesteld: Wat is "het"? Wat bedoelde je met "het"? "Het" is een lidwoord, niet een accurate beschrijving. In het televisieprogramma Barend & Barend van maandag 22 november vertelde ik wat ik met "het" bedoelde. Heeft u dat ergens gelezen? Voor het maken van mijn punt is het totaal niet relevant ["het" bleek te slaan op vingerverven, redactie].
Ik heb opzettelijk de schijn ruim een week niet weersproken. Ik heb die schijn opgehouden zodat u zelf kunt zien hoe onbetrouwbaar de journalistiek kan zijn. Hoe u, zonder dat u het weet, gemanipuleerd wordt als u een krant, tijdschrift of artikel op internet leest. Hoe bijwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, zelfs lidwoorden u tot gedachten kunnen brengen, zonder dat u het doorheeft. Hoe roddel en achterklap onder het gebruik van: Gehoord van Haagse bronnen, mensen uit de omgeving melden, het lijkt alsof tot feiten worden verheven. Lees de reacties op internet. Ga na op hoeveel sites, blogs en social media het staat. Iedereen geeft een interpretatie aan het gebaseerd op hun eigen associaties.
Als iedereen die mij nu veroordeelt ook zo van leer trekt wanneer journalisten hetzelfde doen dan heeft mijn actie effect. Als al die journalisten en hun hoofdredacteuren ophouden om roddel en achterklap via gehoord hebben tot feiten te verheffen, dan mogen ze mij aanspreken. Hij die zonder zonde is werpe de eerste steen.
Ik heb maar van één ding spijt en dat is dat ik dit heb gedaan in mijn positie van tafelheer bij De Wereld Draait Door. Matthijs van Nieuwkerk, die ik zeer mag en respecteer, viel in de val die ik voor Remarque en de Volkskrant had gezet. Ik heb daarmee Van Nieuwkerk en zijn programma dat ik zeer waardeer in verlegenheid gebracht. Daarom ben ik het er mee eens dat ik geen tafelheer meer kan zijn. Niet alleen dit seizoen niet, maar nooit meer. In tegenstelling tot schrijvers van stukjes in kranten, die nooit de consequenties voor hun daden accepteren, accepteer ik die wel.
Is dit mijn laatste actie? Ik denk het niet. Raoul Heertje en Joris Luyendijk doen het op hun manier, via boeken en doorwrochte uitleg. Ik doe het op mijn manier, bombastisch en met gestrekt been. Ik hoop dat ik met mijn actie meer mensen inspireer om u, het publiek, op de fouten te wijzen van mensen die werkzaam zijn in de massamedia. De pers is in een democratie net zo belangrijk als de politiek en als we politici onder een vergrootglas mogen leggen, waarom dan niet de anonieme stukjesschrijvers? Zij beïnvloeden u zonder dat u "het" weet.
Prem Radhakishun
Multimediaal Informatieverstrekker
(Bovenstaand essay werd geweigerd door NRC Handelsblad en bladen die aangesloten zijn bij het GPD-netwerk, ondanks verspreiding door redactie GPD.)