Bassiehof - Schimmigheden rondom het nieuwe regeringstoestel
Hermelijnenkoorts-geïnfecteerd Nederland was afgelopen week extatisch: de moedige vorst bleek decennialang in het geheim met Fokker 70s lijnvluchten voor KLM uit te voeren. Het was alleen geen nieuws; meermaals is beschreven dat de toenmalige Prins van Oranje voor KLM vloog. Bijvoorbeeld in 1997. Maar Willem-Alexander is nu Koning, vierde onlangs zijn vijftigste verjaardag en daarom was de Telegraaf niet te beroerd om in het kader van de PR-show van Noordeinde de bazuinen te laten schallen. Iets wat de internationale pers ook niet is ontgaan. Ondertussen is heel iets anders aan de hand, namelijk hoe minister van Luchtzaken Melanie Schultz (VVD) de aanbesteding voor het nieuwe regeringstoestel heeft aangepakt. Pikant detail: NRC Wij weten alles over de hersenen van prins Friso Handelsblad ging afgelopen week kleddernat.
NRC Handelsblad in de fout
Eerst NRC handelsblad. De krant kwam begin deze maand met het verhaal dat de keuze van de regering voor de Boeiing 737 als opvolger van de PH-KBX opmerkelijk is omdat Airbus een veel goedkoper maar kwalitatief vergelijkbaar vliegtuig in de aanbieding had. Verschil voor de belastingbetaler: 18 miljoen euro. D66 één van de weinige partijen in de Nationale Vergaderzaal die immuun lijkt te zijn voor de gevreesde hermelijnenkoorts - stelde Kamervragen. Minister van Regeringstoestellen Schultz beantwoordde deze afgelopen week mede namens minister-president Mark Rutte.
Wat blijkt: de krant van Peter Vandermeersch was tussen het advertentieboycotten door vergeten de BTW-afdracht van 21 procent over de hypothetische aanschaf van de Airbus mee te tellen. Daarmee bleek het toestel niet 18 miljoen euro maar een kleine 2 miljoen euro lager uit te vallen dan de 737. Au.
Wat ons brengt op de aanbesteding
Opmerkelijker is dat uit diezelfde beantwoording van afgelopen week blijkt dat de regering zélf de hand heeft gelicht met de aanbestedingsregels.
Dat zit zo. Vier vliegtuigbouwers dan wel makelaars in tweedehandsjes meldden zich voor de aanbesteding. Onder hen Boeing, Airbus en nog twee partijen.
Helder toch? Nou nee. Want wat schrijft Schultz verderop:
Deksels, wat is dit nu? Schultz probeert zich alvast in te dekken:
Boeing voldeed ook niet aan de eisen
Ja, wat is het nou? Het ene moment moeten alle vliegtuigleveranciers aan die drie voorwaarden voldoen, maar voor Boeing wordt vervolgens een uitzondering gemaakt. Dat deugt dus niet, vonden ook D66-Kamerleden Paul van Meenen en Rob Jetten. Het duo liet mij afgelopen week weten vervolgvragen te hebben gesteld in een zogenaamd schriftelijk overleg.
Want had de gehele aanbesteding niet opnieuw gedaan moeten worden opdat iedereen die Nederland de PH-GOV wilde leveren wederom de kans hadden gekregen om onder de juiste voorwaarden een concurrerend bod uit te brengen?
De D66ers vervolgen: Temeer omdat ook Boeing immers niet aan alle drie de eisen voldeed.
De rol van Koning Willem-Alexander
En dan speelt er nog iets. KLM laat in april 2015 aan het kabinet weten de Fokkers per 1 juni 2017 uit de vloot te halen. Dat betekent dat het door de maatschappij onderhouden regeringstoestel hoe dan ook vervangen moet worden. Diezelfde maand gaat het kabinet rondneuzen voor een alternatief. November dat jaar wordt gekeken naar de aanschaf van een luxe-Airbus van een Indiase bierbrouwer. April 2016 besluit de regering dat traject te stoppen: de eigenaar zit inmiddels vast op verdenking van belastingfraude, het risico bestaat dat zelfs ná de aankoop het toestel aan de ketting wordt gelegd door de Indiase autoriteiten.
Op woensdag 18 mei 2016 doet Het Paleis een communiqué uitgaan dat de moedige vorst zich laat omscholen tot 737-piloot. Op vrijdag 8 juli kondigt de regering een aanbesteding aan voor een nieuw toestel.
Twijfelachtige omstandigheden much
En zoals hierboven beschreven wordt het dus onder op zijn minst twijfelachtige omstandigheden een Boeing 737. Het is (vooralsnog) geen Lockheed-affaire maar iets klopt er niet.
Wordt vervolgd.